Page 17 - 7-sinif-telafi

16 ANLATIM BİÇİMLERİ - DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

TANIMLAMA SAYISAL VERILERDEN YARARLANMA
Örnek:
• Bir kavramın, durumun veya nesnenin okuyucuya • Yazıyı okuyucuya daha inandırıcı kılabil-
EDİTÖR YAYINEVİ
tanıtıldığı cümlelerdir. Tanımlama cümlelerinde Çanakkale Savaşı birçok yerli ve yabancı filme mek için konu ile ilgili istatistiki bilgi ve-
bilgi verilir. “Bu nedir?”, “Bu kimdir?” soruları- konu olmuştur. Yabancı yapımlarda Gelibolu ve ren cümlelerdir.
nın cevabı vardır. Tanımlama cümleleri genellikle Son Umut; yerli yapımlarda Çanakkale Yolun Örnek:
açıklayıcı ve tartışmacı anlatımın olduğu parça- Sonu, Çanakkale 1915 filmleri bunlardan en ünlü-
larda bulunur. Önce tanım verilir, daha sonra ta- leridir. (Parçada Çanakkale Savaşı ile ilgili filmlere Daha birkaç yıl öncesine kadar Sarıkamış
nımlanan varlık hakkında açıklama yapılır. örnekler verilmiştir.) Destanı ile ilgili neredeyse hiçbir kanal anma
etkinliklerine önem vermiyordu. Fakat son
Örnek: TANIK GÖSTERME birkaç senedir Sarıkamış Harekatı’nı anlatan
• Ortaya atılan görüşle ilgili tanınmış bir kişinin belgeseller ve Sarıkamış Harekatı ile ilgili tar-
Atasözleri cümle hâlinde bulunan, ilk söyleyeni belli sözlerinden veya yazılarından alıntılar yapılma- tışma programları yayınlanır oldu. Sarıkamış’a
olmayan, öğüt verici nitelikteki kalıplaşmış ifadeler- sıdır. Tanık göstermede amaç yazarın, düşün- gereken ilginin gösterilip gösterilmediğiyle
dir. (Atasözü nedir?) cesine başka birisinin de katıldığını göstererek
yazıyı daha inandırıcı hale getirmek istemesi- alakalı bir ankette katılımcıların %56’sı Sarı-
KARŞILAŞTIRMA dir. kamış’ın gerektiği değeri göremediğini beyan
• Kavramların, durumların ve nesnelerin arasındaki Örnek: etmelerine karşı gereken değerin verildiğini
benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koyan cümle- düşünenlerin oranı yalnızca % 2’de kalmıştır.
lerdir. Karşılaştırma cümlelerinde iki farklı unsur Olağanüstü bir birlikteliğin, insanüstü bir gayre- (Parçada Sarıkamış Harekatı ve Şehitleri ile
karşılaştırılabileceği gibi bir unsurun farklı yönleri tin destanıdır Kurtuluş Savaşımız. Kaybettiği anda ilgili yapılan bir anketin istatistikleri payla-
de ortaya koyulabilir. Karşılaştırma genellikle tar- şılmıştır. Bu istatistiğin sonuçlarının yüzdelik
tışmacı anlatımla yazılmış metinlerde kullanılır. başına gelebilecekleri çoktan görmüş olan Türk dilim olarak gösterildiği cümleler sayısal veri
halkının varıyla yoğuyla oluşturduğu son ordusu- cümleleridir.)
nun savaşıdır. Son ordu dedim çünkü gerçekten o
Örnek: BENZETME
günlerde milletin ve devletin artık verebileceği ne
bir malı ne de savaşa gönderebileceği bir evladı Herhangi bir yönden güçlü bir varlığın özel-
Yan yana yapılmış birbirinin kopyası gibi duran iki kalmıştı ülkede. Yahya Kemal Beyatlı bir dörtlü- liğinin daha güçsüz bir varlığa aktarılmasına
evden kuzeyde olanı daha kolay ısınıyordu. (Kuzey ğünde “Şu kopan fırtına Türk ordusudur yâ Rabbi. benzetme denir. Metinlerde benzetmelerden
tarafta olan evle güney tarafta olan ev ısınma / Senin uğrunda ölen ordu, budur yâ Rabbi. /Tâ sıkça yararlanılır.
yönünden karşılaştırılmıştır.)
ki yükselsin ezanlarla müeyyed nâmın, /Galib et, Örnek:
ÖRNEKLEME çünkü bu son ordusudur İslâm’ın.” diyerek ordu-
• Ortaya atılan görüşü daha inandırıcı hale getir- sunun zaferi için yüce yaradana yalvarır. (Bu par- Otelin tek iyi tarafı taş gibi yatakları olmasıydı.
mek için örneklerin peş peşe sıralandığı cümle- çada yazıyı daha inandırıcı ve etkileyici kılmak için (Taş sertlik yönünden yataktan daha güçlü-
lerdir. Yahya Kemal Beyatlı tanık olarak gösterilmiştir.) dür. Taşın sertlik özelliği yatağa aktarılmıştır.)