Page 16 - 7-sinif-telafi

ANLATIM BİÇİMLERİ - DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 15

ANLATIM BIÇIMLERI Örnek: 4. BETIMLEYICI ANLATIM (TASVIR ETME )
• Her parçanın, her yazı türünün kendine has bir • Bir nesnenin kelimeler aracılığı ile okuyu-
Yazar yukarıdaki parçada şiirin ne olduğu ile ilgili İTÖR YAYINEVİ
planı vardır. Örneğin bir deneme yazısı ile bi- Şiir, en eski edebiyat türlerinden birisidir. Her top- cunun zihninde canlandırılmasına betim-
yografi yazısını aynı üslupla yazamazsınız. İşte lumda ilk önce şiir meydana çıkmıştır. Düzyazı gibi leme denir. Yazar varlıkları betimlerken
yazıları oluşturmak için kullanılan yöntemlerdir yazının bulunmasını beklemiştir. Şiir için kaleme onların şekillerini, renklerini, durumlarını
anlatım biçimleri. kâğıda gerek yoktur. İnsan, aklına dahi şiiri yaza- anlatır. Betimleme yapılırken insan duyu-
AÇIKLAYICI ANLATIM bilir. Her önüne gelen şiir yazamazken her düşü- larından (Tatma, görme, koklama, duyma
ve dokunma) yararlanılır.
• Herhangi bir konu hakkında bilgi verilmek isten- nen kâğıda bir düzyazı karalayıverir. Yani, düzya-
diğinde başvurulan anlatım biçimidir. zıdan oluşan edebiyat türleri, şiire göre oldukça Örnek:
• Yazar bir konuyu ele alır ve enine boyuna açık- yenidir ve edebiyat şiirle başlamıştır. Gözleri kamaştıran sonsuz mavilikteki gök-
lama yapar. Bu parçada yazarın okuruna kabul ettirmek iste- yüzü alabildiğine açıktı. Soluk yüzlü eylül
• Açıklayıcı anlatımın olduğu yazılarda konu tektir diği fikir şudur: Edebiyat şiirle başlamıştır. Diğer güneşi, camlardan kırılır gibi düşüyordu.
ve kesinlikle karşılaştırma yapılmaz. türler şiirden sonra ortaya çıkmıştır. Herkes düz- Akasya ağaçları ve çiçek kümeleri arasında
yazı yazabilir ancak herkes şiir yazamaz. bekleşen çocuklar bahçenin birer parçası
Örnek: ÖYKÜLEYICI ANLATIM (HIKÂYE ETME) gibi duruyorlardı eylül ışığında. Akasyala-
Şiir, genel manasıyla dilin özel kullanımlarla estetik • Kahramanların başından geçen olayların yer ve rın yaprakları arasında salkımların çanakları
bir zevke dönüştüğü sanat eseridir. Şiirler, görüntü zaman unsurları da barındırarak anlatıldığı par- sararmıştı.
çalarda kullanılan anlatım biçimidir. Öyküleyici
olarak mısralardan ve mısra kümelerinden meydana anlatımda kesinlikle olay olmak zorundadır. Parçada bir yerin eylül ayındaki görünümü
gelmektedir. Şiirlerle ilgili birçok şey söylenmiştir. okuyucunun zihninde canlandırılmaya çalışıl-
Bu söylenenlerin tamamı, şiirin bir yönünü ele alan Örnek: mıştır. Betimlemede güneşin, gökyüzünün,
ve öne çıkaran sözler ve tanımlamalardır. Bunların Yaşlı adam öğle sıcağı olmasına aldırmadan tar- akasya ağaçlarının, çiçek kümelerinin, çocuk-
hiçbiri, şiiri tam manasıyla tanımlayan ve açıklayan lanın yolunu tuttu. Oğlu Çanakkale’de şehit düş- ların, salkımların durumları anlatılmıştır.
ED
anlatımlar olamamıştır. müş ve ardında iki yetim bırakmıştı. Şimdi bu iki DÜŞÜNCEYI GELIŞTIRME YOLLARI

bilgi vermiştir ve kesinlikle karşılaştırma yapmamış- kuzucuğa ekmek götürmesi gerekiyordu. Dedeleri • Bir parçada ya da metinde okuyucuya ve-
de olmasa kim sahip çıkardı onlara. Bu duygular
rilmek istenen mesajı daha iyi aktarabil-
tır. Bundan dolayı parçanın anlatım biçimi açıklayıcı içinde tarlasına ulaştı. Güneş tam tepede dikiliyor mek, yazının inandırıcılığını arttırabilmek
anlatımdır. insanın nefes almasını engelliyordu. “Bismillah” için kullanılan tekniklerdir. Düşünceyi
TARTIŞMACI ANLATIM diyerek vurdu çapayı toprağa. geliştirme yolları anlatım biçimlerinin bir
alt dalıdır. Anlatım biçimleri paragraflar-
Yukarıdaki parça yaşlı bir adamın tarlaya çalışmaya
• Okurun bir konudaki fikrini değiştirmek ya da bir da aranırken düşünceyi geliştirme yolları
konuda bizim gibi düşünmesini sağlamak için gitmesi olayını anlatmaktadır. Zaman öğle vaktidir. paragrafın içindeki bir cümlede dahi bu-
başvurulan anlatım biçimidir. Dolayısıyla anlatım biçimi öyküleyici anlatımdır. lunabilir.