Page 129 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

Ses Bilgisi

2. Türkçede düz-geniş ünlülerle (a, e) biten fiillere “-yor” eki
TEST - 13 getirildiğinde, fiilin sonundaki düz-geniş ünlüler daralarak
“ı, i, u, ü” ünlülerine dönüşür� Bu ses olayına “ünlü daral-
ması” denir�
1-5� soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız� Buna göre metnin birinci paragrafında ünlü daralması-
na uğramış kaç kelime vardır?

YALNIZLIK A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Yalnız yaşamanın bir tek amacı vardır sanıyorum; o
da daha başıboş, daha rahat yaşamak� Fakat her zaman 3. Metindeki 5 numaralı dizede görülen ses olayı aşağı-
EDİTÖR YAYINLARI
buna hangi yoldan varacağımızı pek bilmiyoruz� Çok kez dakilerden hangisidir?
insan dünya işlerini bıraktığını sanır oysaki bu işlerin yo- A) Ünsüz benzeşmesi
lunu değiştirmekten özge bir şey yapmamıştır� Bir aileyi
yönetmek bir devleti yönetmekten hiç de kolay değildir� B) Ünlü daralması
Ruh nerede bunalırsa bunalsın, hep aynı ruhtur; ev işleri- C) Ünsüz düşmesi
nin az önemli olmaları, daha az yorucu olmalarını gerek- D) Ünsüz yumuşaması
tirmez� Bundan özge, saraydan ve pazardan el çekmekle E) Ünlü düşmesi
hayatımızın baş kaygılarından kurtulmuş olmuyoruz�

(1) Dertlerimizi avutan akıl ve hikmettir,
4. Türkçede “p, ç, t, k” sert ünsüzleri ile biten bir sözcüğe,
(2) O engin denizlerin ötesindeki yerler değil (Horatius)
ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde sözcüğün sonundaki
Ülke değiştirmekle kıskançlık, cimrilik, kararsızlık, “p, ç, t, k” ünsüzleri yumuşayarak “b, c, d, g (ğ)” ünsüzle-
korku, tutku bizi bırakmaz� rine dönüşür� Bu ses olayına ünsüz yumuşaması ya da
ünsüz değişimi denir�
Ve keder, atımızın terkisine binip gelir� (Horatius)
Buna göre metnin birinci paragrafında ünsüz yumuşa-
Onlar manastırlarda, medreselerde bile peşimizi bı- masına uğramış kaç kelime vardır?
rakmazlar� Bizi onlardan ne çöller kurtarabilir, ne mağa-
ralar, ne de bedenimize ettiğimiz işkenceler A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
(3) Öldürücü yara bağrımızda kalır� (Virgilius)
5.
Sokrates’e birisi için, seyahat onu hiç değiştirmedi, I� Ünlü düşmesi
demişler� O da “Çok doğal çünkü kendisini de beraber II� Ünlü daralması
götürmüştür�” demiş� III� Ünsüz benzeşmesi

(4) Niçin başka güneş başka toprak ararsın? IV� Ünsüz yumuşaması
(5) Yurdundan kaçmakla kendinden kaçar mısın? Numaralandırılmış ses olaylarından hangileri metinde-
ki 1 ve 3 numaralı dizelerde görülmektedir?
(���) Montaigne
A) I ve II B) II ve III C) II, III ve IV
D) I ve IV E) I ve III

1. Metnin başlığında görülen ses olayı aşağıdakilerden
hangisidir? 6. Türkçede sert ünsüzlerle (ç, f, h, k, p, s, ş, t) biten sözcük-
lere “c, d, g” ünsüzleriyle başlayan bir ek geldiğinde ekteki
A) Ünsüz yumuşaması
“c, d, g” ünsüzleri “ç, t, k” seslerine dönüşür� Bu duruma
B) Ünlü düşmesi ünsüz sertleşmesi ya da ünsüz benzeşmesi denir�
C) Ünsüz düşmesi Buna göre metnin birinci paragrafında ünsüz benzeş-
D) Ünsüz benzeşmesi mesine uğramış kaç kelime vardır?
E) Ünsüz türemesi A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Türk Dili ve Edebiyatı / 1. Tema 129