Page 35 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)
P. 35
ATOM VE PERİYODİK SİSTEM 33
THOMSON ATOM MODELI
F William Crooks, geliştirdiği vakumlu tüp içerisinde gazların
elektrikle etkileşim sonucu ortaya çıkan davranışlarını ince-
leyerek katot (negatif) ışınlarını keşfetmiştir.
F George John Stoney, katot ışınların atomun yapısındaki
taneciklerden oluştuğunu gözlemlemiş ve bu taneciklere
elektron adını vermiştir.
NOT EDİTÖR YAYINEVİ
F Joseph John Thomson, katot ışınları ile yaptığı deneylerde negatif yüklü taneciklerin
(elektronların) varlığını kanıtlamış, bu ışınların elektriksel ve manyetik alandaki davra-
nışlarını gözlemleyerek elektron için yük/kütle (e/m) oranını bulmuştur.
F Thomson, elektron varlığının kanıtlanmasından sonra Dalton atom modelini de göz
önünde bulundurarak atom ile ilgili yeni bir model önermiştir.
F Üzümlü keke benzetilen Thomson atom modelinin varsayımları aşağıda verilmiştir.
➪ Atom, içinde negatif yüklerin homojen olarak dağıldığı pozitif yüklü bir küredir.
➪ Atomdaki pozitif yük sayısı negatif yük sayısına eşit olup atomlar yük bakımından nötr-
dür.
-8
➪ Atom, çapı yaklaşık 10 cm olan bir küredir.
➪ Elektronların kütlesi atomun kütlesi yanında ihmal edilebilecek kadar küçüktür. Bu se-
beple atomun kütlesini pozitif yükler oluşturur.
F Günümüzden Thomson atom modeline bakıldığında;
➪ Atomdaki pozitif ve negatif yükler atomda homojen olarak dağılmaz.
➪ Atomdaki pozitif yükler çok küçük bir hacme sıkışmışken (çekirdekte), negatif yükler
çok büyük hacim kaplar.
➪ Atomdaki pozitif yükler atom kütlesinin yaklaşık yarısını oluşturur.
F Thomson, atom modelini üzümlü keke benzetmiştir. Kek, atomun pozitif yüklerini,
üzümler ise kek içine homojen dağılmış negatif yükleri temsil eder.
RUTHERFORD ATOM MODELI
F 1911 yılında Ernest Rutherford, Thomson atom modelini doğrulamak amacı ile altın
levha (alfa saçılması) deneyini yapmıştır.
F Rutherford, yaptığı deneyde radyoaktif bir elementten elde ettiği pozitif yüklü tanecik-
+2
4
lerin (alfa ışınları, He ) çok ince altın levhada saçılmalarını gözlemlemiştir.
2