Page 185 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

CÜMLEDE ANLAM (NEDEN-SONUÇ, AMAÇ-SONUÇ, KOŞUL)OŞUL)
CÜMLEDE ANLAM (NEDEN-SONUÇ, AMAÇ-SONUÇ, K 4. BÖLÜM 185
NEDEN-SONUÇ CÜMLELERİ
• Yargının herhangi bir sebebe bağlı olarak gerçekleştiği cümlelerdir. Bu tür cümleler gerekçeleri belli olan cümle-
lerdir.

̛ Örnek: Ő Tehlikeyi fark edince hemen saklandı � Ő Terlikleri olmadığı için kumsala inmedi �
Sebep Sonuç Sebep Sonuç

Nasıl Bulunur? › Yargının sebebi, yükleme “Neden?” veya “Niçin?” soruları sorularak bulunur.

̛ Örnek: Köpekler havladığı için kuşlar uçuştu. (Kuşlar neden uçuştu?)
EDİTÖR YAYINLARI
Köpekler havladığı için kuşlar uçuştu �
Sebep Sonuç
• Sebep ve sonuç ifadeleri yer değiştirebilir. Yani önce sonuç daha sonra da sebep verilebilir.

̛ Örnek: Kazada burnu dahi kanamadı emniyet kemerini taktığından �
Sonuç Sebep
{ Not: Bazı cümlelerde ikinci cümlede ilk cümlede ifade edilen yargının gerekçesi verilmektedir. Genellikle “çünkü,
demek ki, öyleyse, anlaşılıyor ki, bu yüzden” gibi ifadeler kullanılır. Ancak bu ifadeler kullanılmadan da bu anlam
ilişkisi oluşturulabilir.

̛ Örnek: Son çıkan kitapları beğenmiyor . Çünkü onlarda kendi üslubunu bulamıyordu �
Sonuç Sebep

AMAÇ-SONUÇ CÜMLELERİ KOŞUL (ŞART) CÜMLELERİ
• Bir yargının hangi amaçla yapıldığının belirtildiği • Yargının gerçekleşmesinin başka bir durumun yeri-
cümlelerdir. Yargının varılmaya çalıştığı bir amaç ne gelmesine bağlı olduğu cümlelerdir. Bu tür cüm-
söz konusudur. lelerde koşul, yerine getirilirse sonuca ulaşılabilir.
̛ Örnek: Bu kitabı almak için harçlıklarını biriktirdi � Ő Bize gelirsen Karabaş'ı görebilirsin �
Amaç Sonuç Koşul Sonuç
Ő Onunla sık sık konuşurdu , üzülmesin diye � Ő Arkadaşlarını yüceltirsen sen de yücelirsin �
Sonuç Amaç Koşul Sonuç

• Yargıya sorulan “Amacı neymiş?” sorusu ile yargının • Yargının şartı, yükleme sorulan “Şartı ne?” veya
amacı bulunur. “Hangi şartla?” sorularıyla bulunur.

Ő O güzel haberi vermek için burada. (Amacı neymiş?
Ő İlaçlarını iç ki çabuk iyileşebilesin. (Çabuk
→ O güzel haberi vermek) iyileşebilmesinin şartı ne? → İlaçalarını içmesi)

Ő Evin hepsini boyarsan paranı alabilirsin. (Hangi
{ Not: Amaç-sonuç ve sebep-sonuç cümleleri ka- şartla parasını alabilir? → Evin hepsini boyaması)
rıştırılmamalıdır.
• Amaç-sonuç cümleleri “Niçin?” sorusuna cevap
{ Not: Eylemin şartı belirtildiği için şart eki olan
verirken sebep-sonuç cümleleri “Amacı neymiş?” “-se/-sa” eki yaygın olarak kullanılır. Ancak bu ek kul-
sorusuna cevap vermez.
lanılmadan da koşul anlamı verilebilir.
• Ayrıca amaç-sonuç cümlelerinde amacın gerçek-
leşip gerçekleşmediği belli değildir. Ő Düzenli çalışırsan sınavı kazanabilirsin.
Ő Yemeğini yedin mi dedenlere gidebilirsin.
Ő Kafesi kırıldığından yeni kafes aldı. (Sebep-sonuç)
Ő Ödevlerini bitirmedikçe hiçbir yere gidemezsin.
Ő Yeni kafes almak için kuşçuya gitti. (Amaç-sonuç)