Page 11 - 8. SINIF TÜRKÇE PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

ANLATIM ÖZELLİKLERİNE GÖRE CÜMLELER PARAGRAF TESTİ 8

1 Öznel cümleler bir kavramı, olayı, durumu, kişiyi ya da 3 “Mavi en güzel renktir.” cümlesi, söyleyenin kişisel düşün-
nesneyi kişisel görüş belirterek anlatan cümlelerdir. Kişi- cesini yansıtmaktadır. Kanıtlanması olanaksızdır. Çünkü
den kişiye değişen yargıları dile getirir ve anlam bakımın- her insanın sevdiği renk farklıdır. Bu yüzden bu cümle,
dan nesnel cümlenin karşıtıdır. Öznel cümlelerde anlatım öznel yargı bildiren bir cümledir. “Mavi ana renklerden
“bence, bana göre” mantığına dayanır. biridir.” cümlesinde ise söyleyenin kişisel düşüncesine
yer verilmemiştir. Bu cümledeki yargı, araştırma sonu-
Yukarıdaki parçadan hareketle aşağıdaki çıkarımlar-
dan hangisi yapılabilir? cunda ulaşılabilir ve kanıtlanabilir bir yargı olduğundan
bu cümle nesnel bir cümledir.
A) Nesnel cümleler, kişiden kişiye değişmeyen yargıları
belirtir. Bu parçaya göre aşağıdaki işaretlemelerden hangi-
leri doğrudur?
B) Öznel cümlelerde farklı olay ve durumlar üzerine be-
lirtilen yanlış ve eksik görüşler vardır. Nesnel Öznel cüm- Nesnel Öznel cüm-
GİRİŞ YAYINLARI
C) Öznel cümlelerin kapsamı kişinin kendi kişiliği, hayatı cümle, kişi- lenin doğru- cümle, lede fikirler
veya ilişkileriyle sınırlıdır, başkaları hakkında bir yargı den kişiye luğu ispatla- bilimsel araştırmalara
bildirmez. değişmez. nabilir. niteliklidir. dayandırılır.
A)  
D) Birden çok kişinin aynı kişisel görüş etrafında toplan-
ması, öznel cümleleri nesnel nitelikli hâle getirebilir. B)  
C)  
D)  

2 Başkasının söylediği bir sözü değiştirerek aktarmaya
dolaylı anlatım denir. Bir şekilde başkasının cümlesini
kendi cümlemiz hâline getirmektir. İçerik korunsa da
cümle şekil olarak değişikliğe uğrar. Dolaylı anlatım cüm-
lelerine daha çok öykü ve roman gibi yazınsal türlerde
rastlanır. Dolaylı anlatımda birinden alınan bir haberin
başkasına aktarılması söz konusudur. Dolaylı anlatım
cümleleri “söyledi, anlattı, açıkladı” gibi yüklemleri alır. 4 “Ablam ‘Yarın hepinizi bekliyorum.’ dedi.” cümlesinde
Yüklemler, öğrenilen geçmiş zaman kipiyle çekimlenir. görüldüğü gibi doğrudan anlatım başkasından alınan
Dolaylı anlatım cümlelerinde yüklemden hemen önceki cümlenin hiç değiştirilmeden aktarıldığı cümlelerdir.
sözcük genellikle sıfat-fiildir. Cümlenin ögesi olarak da “Ablam yarın hepimizi beklediğini söyledi.” cümlesinde
bu sözcük veya söz grubu “belirtili nesne” görevindedir. görüldüğü gibi dolaylı anlatım ise başkasından alınan
Doğrudan anlatımda ise yüklemden hemen önceki kısım cümlelerin aktaranın cümlesine uydurularak anlatıldığı
“belirtisiz nesne”yi oluşturur. cümlelerdir.
Bu parçada; Yukarıdaki parçadan hareketle aşağıdaki çıkarımlar-

I. Karşılaştırma dan hangisi yapılamaz?
II. Benzetme A) Doğrudan anlatım cümlelerinde söz aynen aktarıldığı
III. Öznel tanım cümlesi için tırnak işareti kullanılabilir.
B) Dolaylı anlatım cümlelerinde başkasının sözü, deği-
IV. Beğeni anlamı taşıyan ifadeler
şiklikler yapılarak aktarılır.
yukarıdakilerden hangilerinin kullanıldığı söylene- C) Doğrudan anlatım cümleleri “dedi, söyledi, buyurdu”
bilir?
gibi ifadelerle kurulabilir.
A) I ve III B) II ve IV D) Dolaylı anlatım cümlelerinde söz değiştirildiği için
C) III ve IV D) I, II ve III nesnellikten ve inandırıcılıktan söz edilemez.

Giriş Yayınları / 8. Sınıf Türkçe 17