Page 93 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 4: MADDE VE ENDÜSTRİ

PERİYODİK SİSTEM

Geçmişten Günümüze Periyodik Sistem

1. Johann Wolfgang Döbereiner Q Meyer elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre sıra-
Q Benzer özellik gösteren elementlerden üçlü gruplar oluş- larken, Mendeleyev bu sıralamada atom ağırlığına dikkat
turarak bu konuyla ilgili ilk çalışmayı yapan bilim insanıdır. etmiştir.

Q Elementleri ayırmış olduğu bu gruplandırmaya Latince’de Q Mendeleyev oluşturduğu çizelgede elementlerin, her sekiz
üç anlamına gelen tri ifadesini kullanarak triadlar kuralı ya da on sekiz elementte bir düzenli olarak yinelenen
denmiştir. özellikler gösterdiğini fark etmiştir.
2. Alexandre Beguyer de Chancourtois Q Mendeleyev elementleri artan atom ağırlıklarına göre
Q Sarmal bir tablo hazırlamıştır. sıralamış ve günümüzde kullanılan periyodik sisteme en
Q Benzer fiziksel özellik gösteren elementleri dikey sıralarda çok benzeyen tabloyu oluşturmuştur.
olacak şekilde sarmal olarak sıralamıştır. Q Mendeleyev’in yapmış olduğu bu çalışma günümüzde kulla-
Q Bu listede elementlerin dışında bazı iyonlara ve bileşiklere nılan periyodik tabloya çok benzediği için Mendeleyev peri-
de yer vermiştir. yodik tablonun babası kabul edilir.
3. John Newlands 5. Henry Moseley
Q Bilinen 62 elementi artan atom ağırlıklarına göre sırala- Q Günümüzde kullanılan modern periyodik sistemin temeli
mış, ilk 8 elementten sonra benzer fiziksel ve kimyasal protonun keşfine dayanmaktadır.
özelliklerin tekrar ettiğini fark etmiştir. “Bir numaralı
elementten sonra gelen sekizinci element ilk elementin Q Henry Moseley elementleri, artan proton sayılarına
bir çeşit tekrarıdır; tıpkı müzikte bir oktavın sekizinci sesi (atom numaralarına) göre yatay olarak düzenlemiştir.
gibi...” demiştir. Q Günümüzdeki periyodik tablonun temelini oluşturmuştur.
4. Dimitri İvanoviç Mendeleyev ve Lothar Meyer 6. Glenn Seaborg

Q Mendeleyev ve Meyer birbirlerinden habersiz, aynı Q Elementlerin proton sayılarının artışına göre sıralanma-
dönemde elementleri sınıflandırmış ve aynı sıralamayı bul- sından sonra periyodik tablonun altına iki sıra lantanit ve
muşlardır. aktinitleri ekleyerek periyodik tabloya son şeklini vermiştir.

Periyodik Sistemde Grup ve Periyotlar

Q Elementlerin atom numaralarına (proton sayılarına) göre belirli bir kurala uyarak sıralanmasıyla oluşan tabloya periyodik
sistem, periyodik cetvel ya da periyodik tablo denir.
Q Günümüzde periyodik tabloda 120’ye yakın element bulunmaktadır.
Q Periyodik sistemdeki yatay sıralara periyot adı verilir. Periyodik sistemde 7 tane periyot bulunur.
Q Katman sayısı aynı olan elementler aynı periyotta yer alır. Bir elementin elektron dizilimi yapıldığında katman sayısı peri-
yot numarası verir.

Q Her periyot 1A grubu ile başlayıp 8A grubu ile sona erer. Periyodik sistemdeki düşey sıralara grup adı verilir.
Q Son katmanda aynı sayıda elektron bulunduran elementler aynı grupta yer alır ( Helyum hariç).
Q 8 tane “A” grubu, 10 tane “B” grubu olmak üzere toplam 18 tane grup bulunur. 8B grubu yan yana 3’lü element grupların-
dan oluşur.

Q Bir atomun son katmanındaki elektronlara değerlik elektron denir. Periyodik sistemde aynı grupta bulunan elementlerin
değerlik elektronları aynı olduğundan kimyasal özellikleri benzerdir.

92 8. Sınıf Fen Bilimleri