Page 54 - 7. SINIF DUBLEKS TÜRKÇE DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ 4. Bölüm: Fiilde Yapı

EK FİİL (EK EYLEM)

Q Basit zamanlı yani tek bir zaman eki almış fiillere eklenerek onları birleşik zamanlı yapan ve isimlere gelerek onları yüklem
yapan eklere ek fiil denir.
Q Ek fiilin bu görevleri yerine getirebilmesi için çeşitli eklerden (-idi, -imiş, -ise, -dir) yararlanılır. Ek fiilin iki görevi vardır.

Ek Fiilin Görevleri

5 İsim soylu sözcükleri yüklem yapmak 5 Basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapmak

1.
GÖREV Ek fiil, isim soylu sözcükleri yüklem yaparken dört kip ekinden yararlanır.

Görülen Geçmiş Zaman Şart Kipi

Q Cümlede “-idi” ek fiili isimlere eklenir ve isimleri yüklem Q İsimlere “-ise” eklenerek yapılır.
yapar. » Odan dağınıksa annen sana kızabilir.
» Sabahtan akşama kadar kütüphanedeydi. Bu cümlede “dağınık” ismi “-(i)se” ek fiilini almıştır.

Bu cümlede “kütüphane” sözcüğü isimdir ve “-(i)di” ek fiilini
alarak cümlenin yüklemi olmuştur. » Kardeşin evdeyse beraber bize gelin.
Bu cümlede “ev” ismi “-(i)se” ek fiilini almıştır.
» Ahmet, en sevdiğim arkadaşımdı.
Bu cümlede “arkadaş” sözcüğü isimdir ve “-dı” ek fiilini ala- Ek fiilin şart ekini alan sözcük cümlede yüklem görevini
rak cümlenin yüklemi olmuştur. üstlenmez.

Öğrenilen Geçmiş Zaman Geniş Zaman
Q Cümlede “-(i)miş” ek fiili isimlere eklenir ve isimleri yük- Q Ek fiilin geniş zaman çekimi “-dır” ekidir. Bu ek, isimlere
lem yapar. eklenince ek fiil görevi üstlenir.
» En sevdiği renk kırmızıymış. » Yarışmanın son sorusu en zor sorudur.
Bu cümlede “kırmızı” sözcüğü isimdir ve “-(i)miş” ek fiilini Bu cümlede “-dur” eki, “soru” ismine gelerek onu cümlenin
alarak cümlenin yüklemi olmuştur. yüklemi yapmıştır.

Q Ek fiilin geniş zaman çekiminde “-dır” eki bazı durum-
» En beğenilen eseri, son eseriymiş.
larda düşer. Ancak hiçbir ad soylu sözcük ek fiil alma-
Bu cümlede “eser” sözcüğü isimdir ve “-imiş” ek fiilini alarak dan yüklem olamaz. Dolayısıyla herhangi bir ad soylu
cümlenin yüklemi olmuştur. sözcük yüklem olmuş ve orada ek fiil eki yoksa ek fiil

mutlaka geniş zamana göre çekimlenmiş demektir.

Ek fiil ayrı ya da bitişik yazılabilir. Bitişik yazıldığında » Arkadaşım çok çalışkan. (çalışkandır)
“-idi, -imiş, -ise” ek fiillerinin başındaki ünlü düşer. Bu cümlede “çalışkan” sözcüğü isimdir ve yüklem olmuştur.
Bu bakımdan “-dır” ek fiilinin düştüğü söylenebilir.
» Ahu’nun köpeği çok güzel idi.
Ahu’nun köpeği çok güzeldi. Ek fiilin geniş zaman çekiminde sadece kişi eklerinden
(üçüncü tekil ve üçüncü çoğul kişiler hariç) yararlanılır.
» Oğuzhan Bey öğretmen imiş. » kısayım Birinci tekil şahıs
Oğuzhan Bey öğretmenmiş.
» kısasın İkinci tekil şahıs
» kısa(dır) Üçüncü tekil şahıs

54 Markaj Yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI