Page 15 - 7. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ 1. ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ

Güneş Sistemi Ötesi: Gök Cisimleri

Bulutsu ( Nebula )

Q Yüksek sıcaklıktaki gaz ve toz bulutlarının bir araya gelip sıkışmasıyla meydana gelir. Yıldızların yaydıkları ışık enerjisiyle
görünürler.

Q Parlak bulutsular; ya gelen ışını yansıtırlar ya da kendileri ışık yaydıkları için parlak görünürler. Halka bulutsu, salmalı
bulutsu olan Orion bulutsusu örnek verilebilir. Orion bulutsusu çıplak gözle görülebilen tek bulutsudur.

Q Halka bulutsu gezegence bulutsularınm en bilinenidir. Jüpiter’e benzetilmiştir. Bundan dolayı bulutsular için gezegenimsi de
denir. Karanlık bulutsu, toz parçacıklarından oluşur. Gökyüzünde geniş karanlık bölgeler olarak görülür. Atbaşı, Kömür Çuvalı
bulutsusu örnek verilebilir.

Yıldızın Oluşum Süreci Q Bir yıldızın yaşam döngüsü aşağıdaki şema ile verilmiştir.
Q Evrende bulunan gök cisimlerin-
den yıldızlar; yüksek sıcaklıklara Küçük kütleli
sahip yoğun gaz ve toz bulutla- yıldız
rının bir araya gelmesiyle oluşan
bulutsu yapıdaki kütlelerdir. Kızıl dev Beyaz Siyah
Gezegenimsi cüce cüce
Q Kendi kütle çekim kuvvetiyle sıkış- bulutsu
maya başlayan bulutsu küçük Nebula
parçalara ayrılır. Bu parçaların
sıcaklığının giderek artmasıyla
bulutsu parçalarında bazı değiş- Nötron yıldızı
meler gerçekleşir. Bu değişmeler
yıldızın doğumu olarak bilinir ve Büyük kütleli
bu sürecin oluşumu milyonlarca yıl yıldız Süper dev Koca yeni
sürer. Kara delik

Q Büyük kütleli yıldızların hayatları süpernova patlamasıyla son bulur. Yıldızdan geriye nötron yıldızları ve kara delikler kalır.
Q Küçük kütleli yıldızların dış katmanı uzaya saçılır ve genellikle geriye demir ve karbon içeren beyaz cüce kalır.

Kara delikler Yıldızlar

Q Bir yıldızın yakıtının bitmesi sonucu kendi içine çökmesiyle Q Sıcaklığı yüksek gaz ve toz parçalarının bir araya gelip
oluşur. sıkışması ile oluşan gök cisimlerine yıldız denir. Isı ve ışık
kaynağıdır. Yıldızlar küre şeklindedir. Yıldızların da belli bir
Q Bu çökme sonucu toplu iğne başı büyüklüğünde bir alana
milyonlarca Dünya kütlesinin sıkıştırıldığı bir yapı oluşur. ömürleri vardır.
Q Belirli bir süre ışık ve ısı yayar. Daha sonra bu özellikle-
Q Zamanla oluşan bu yapının ağırlığı çok büyük bir hale gelir rini kaybederler. Yıldızların sıcaklıkları birbirinden farklıdır.
ve evrenin bükülmesine neden olur.
Farklı sıcaklıkta olan yıldızlar birbirinden farklı renkte
Q Çok büyük bir çekim alanı oluşturarak etkisine giren her görünür. Sıcak yıldızlar mavi ya da beyaz, orta sıcaklık-
şeyi kendisine çeker. taki yıldızlar sarı, soğuk yıldızlar ise kırmızı görünür.

Takımyıldızı
Q Farklı uzaklıklarda bulunan yıldızların oluşturduğu topluluğa “takımyıldızı” denir.
Q Takımyıldızlarına yeryüzünden bakıldığında hayvanlara. kahramanlara veya nesnelere benzetilir. Bu durum takımyıldızlarının
araştırılmasını kolaylaştırır. Büyükayı, Küçükayı, Ejderha, Kuzey Tacı, Başak, Boğa, Köpek, Çoban, Yılan, Orion (Avcı) örnektir.

14 7. Sınıf Fen Bilimleri