Page 68 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

4. Bölüm: Sözcük Türleri ÖZETİN ÖZETİ

Hem bağlaç hem “Ancak” ve “yalnız” Bağlaç olan “de” ile Sıfat yapan “-ki” ve ilgi zamiri olan
de edat olarak sözcükleri cümlede bulunma hâl eki olan “-de” “-ki” ile bağlaç olan “ki” birbirine
kullanılabilen “sadece” anlamında birbirine karıştırılma- karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan “ki” bazı
“ile” yerine “ve” kullanılırlarsa edat, malıdır. Bağlaç olan “de” kalıplaşmış sözcükler (sanki, oysaki,
gelebiliyorsa “ile” “ama” anlamında kulla- her zaman ayrı yazılır ve mademki, belki, hâlbuki, çünkü, meğerki,
bağlaçtır. nılırlarsa bağlaçtır. “te / ta” şekli yoktur. illaki) hariç her zaman ayrı yazılır.

ÜNLEMLER

Q “Korku, sevinç, şaşkınlık, acıma, kızgınlık” gibi duyguları anlatmaya yarayan sözcüklere ünlem denir. aa, ee, oo,
» Tüh, yine geç kaldım! » Ay, ne de tatlı bir çocuk! » Vah yavrum, nasıl da üzülmüş! ah, ey, of,
uf, ah, ha,
Q Duygu belirten ifadelerin dışında seslenme (hitap), emir ve uyarı bildiren sözcükler de ünlem türündedir. be, hah, hay,
» Hey! Nereye gidiyorsun? (Seslenme) » Dur, bir adım bile atma! (Emir) hey, vah,
vay, pöh,
» Dikkat! Ayı çıkabilir. (Uyarı) » Arkadaşlar, buraya bakın! (Hitap)
püf, hop,
tuh, tüh,
Q Ünlemler de edatlar gibi cümlelere farklı anlamlar katar.
yuh, yuha,
» Ah, ne güzel günlerimiz geçti orada. (Özlem) » Of, yeter artık bu yaşadıklarım! (Bezginlik) aman, hişt,
» Ey oğul! Bu uğurda ölmelisin. (Seslenme) » A, sen çok oldun ama! (Kızgınlık) ayol, yahu,
» Yaşasın, okullar açılacakmış! (Sevinç) » Eyvah! Üst katta yangın çıkmış. (Telaş) haydi, eyvah,
bravo, afe-
» Yahu yapmayın, barışın! (Rica) » Vah arkadaşım, nasıl da sarardın! (Acıma)
rin, yazık,
hoppala,
5 Ünlemlerden hemen sonra ya da ünlem bulunan cümlelerin sonunda ünlem işareti (!) kullanılır.
sakın ...

GEÇİŞ VE BAĞLANTI İFADELERİ

Q Yazılarımızda ya da konuşmalarımızda sözcükleri, cümleleri, söz gruplarını birbirine bağlamamızı sağlayan ve düşüncelerimizi
açıklamak ya da sonuca bağlamak için kullandığımız ifadelere geçiş ve bağlantı ifadeleri denir. Bu ifadeler farklı başlıklar
altında değerlendirilebilir.

Farklı Düşünmeye Destekleyici ve Açıklayıcı Özetleyen ve Sonuç
Yönlendiren İfadeler İfadeler Bildiren İfadeler

5 Yazılı ve sözlü anlatımlarda, aynı cüm- 5 Cümlelerde anlatılmak istenenlerin 5 Duygu ve düşünceler anlatılırken
lede farklı düşünceleri birbirine bağla- daha iyi anlaşılmasını sağlamak ama- cümle içinde anlatılanları özetleyen
yan ifadelerdir. cıyla kullanılan ifadelerdir. veya bir sonuca bağlayan ifadelerdir.
5 “Ama, fakat, lakin, ancak, veya, veya- 5 “Açıkçası, mesela, örneğin, yani, 5 “Özetle, sonuç olarak, kısacası,
hut, ya da, buna rağmen vb.” sözcük- hatta, başka bir ifadeyle vb.” söz- sonuçta, son olarak, böylece vb.”
ler farklı düşünmeye yönlendiren ifa- cükler destekleyici ve açıklayıcı ifa- ifadeler özetleyen ve sonuç bildiren
delerdir. delerdir. ifadelerdir.
» Çalışmayı hiç sevmiyordu ama hesap- » Yaptıklarının arkasındaydı hatta » Hiçbir yeri bırakmadı gezdi, sonunda
sız para harcamaya bayılıyordu. hepsini tek tek savunuyordu. aradığı şeyi buldu.

6. Sınıf Türkçe 67