Page 104 - 6. Sınıf Türkçe Defterim

6. Bölüm: Yazım Kuralları ÖZETİN ÖZETİ

Bitişik Yazılan Birleşik Sözcükler

Q Ses düşmesine uğrayan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

» pazartesi (pazar + ertesi), kaynana (kayın + ana), niçin (ne + için), nasıl (ne + asıl), sütlaç (sütlü + aş)

Q Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır.

» bakakalmak, gelivermek, süregelmek, gidedurmak, düşeyazmak, çıkagelmek...

Q Sözcüklerin her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişikliğine uğrarsa bu sözcükler bitişik yazılır.
» akşamsefası, kuşburnu, ayşekadın (bitki adları); tavukgöğsü, alinazik, dilberdudağı (yiyecek adları); balköpüğü, gülkurusu,
yavruağzı, kavuniçi (renk adları); beştaş, üçtaş, dokuztaş (oyun adları)...

Q “Etmek, olmak” gibi yardımcı fiillerle kurulan birleşik fiiller; ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine
uğrarlarsa bitişik yazılır.
» kaydetmek, affetmek, hap(i)solmak, bakakalmak, gelivermek, süregelmek...

Q “Ev, baş, oğlu, kızı, ağa, efendi, bey, hanım, başı” sözcükleriyle kurulan bazı birleşik sözcükler asıl anlamlarını koru-
dukları hâlde, gelenekleştikleri için bitişik yazılır.

» yayınevi, başkent, eloğlu, elkızı, hanımefendi, beyefendi, ağabey, hacıağa, onbaşı...

Q Somut olarak yer bildirmeyen “alt”, “üst” ve “üzeri” sözcüklerinin sona getirilmesiyle oluşturulan birleşik sözcükler
bitişik yazılır.

» ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı; bayramüstü, olağanüstü, suçüstü, yüzüstü; öğleüzeri, ayaküzeri...

Q Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır.
» kuzeybatı, güneydoğu, kuzeydoğu, güneybatı.

Q “Hane, name, zade, zede” ifadeleriyle oluşturulan birleşik kelime ler bitişik yazılır.

» dershane, kahvehane, yazıhane; kanunname, seyahatname, siyasetname; amcazade, dayızade; depremzede...

Q Kişi adları ve ünvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında ünvan adları sonda ise gele-
nekleşmiş olarak bitişik yazılır.

» Abidinpaşa (mahalle), Ertuğrulgazi (ilçe), Mustafabey (cadde), Necatibey (cadde)...

Q Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır.
» İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu

Q Şehir, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak vb. sözcüklerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamla-
ması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır.
» Akşehir, Çengelköy, Yenimahalle, Karadağ, Kocatepe, Kızıldeniz, Acıgöl, Yeşilırmak...

6. Sınıf Türkçe 103