Page 18 - 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Defterim

2. ÜNİTE: TARİHE YOLCULUK ÖZETİN ÖZETİ

Orta Asya Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet

Q Türkler arasında “Gök Tanrı” inancı yaygındı. Q Önemli meseleler kurultay’da (kengeş, toy) görüşülür, son
Q Gök Tanrı’yı hem gök hem Tanrı anlamlarına gelen bir yüce- sözü hakan söylerdi.
lik sıfatı olan “Tengri” kelimesiyle ifade ederlerdi. Q Kurultay bir danışma meclisiydi.
Q Orta Asya’da Türkler ölümden sonra hayatın devam etti- Q Hatun, Hakan’ın eşi olup devlet yönetiminde söz sahibiydi.
ğine inanır, bundan dolayı ölen kişi kıymetli eşyalarıyla Q Kurultayda Hakan’ın yanında oturur, Hakan olmadığı zaman
beraber “kurgan” adı verilen mezarlara gömülürdü.
kurultaya başkanlık ederdi.
Q Ölen kişinin arkasından “yuğ” adı verilen cenaze töreni Q Türklerde toplumun en küçük parçası aile idi.
yapılırdı.
Q Aileler birleşip boyları, boylar birleşip budunu (kavim),
Q Mezarların etrafına ölen kişinin öldürdüğü düşman sayısı budunlar birleşip devleti meydana getirirdi.
kadar “balbal” dikilirdi.
Q Sınıf farklılıkları ve kölelik yoktu.
Q İlk Türklerde hükümdarlar “han, hakan, kağan vb.” unvanla-
rını kullanırlardı. Q İhtiyaç sahibi ailelere her zaman devlet yardım ederdi.
Q Hakanlar, devleti yönetme yetkisini Gök Tanrı’dan aldıkla- Q Tek eşli evlilik vardı.
rına inanırlardı, buna da “kut anlayışı” denirdi. Q Kadın hem devlet yönetiminde hem de sosyal hayatta

Q Hükümdarlar, ülkeyi töre denilen yazısız hukuk kurallarına önemli bir role sahipti.
göre yönetirlerdi. Q Oğuz Kağan Destanı Asya (Büyük) Hun Devleti’ne aittir.

Q Devlet yapısında hukukun üstünlüğü hâkimdi. Q Bozkurt ve Ergenekon destanları Kök Türklere aittir.
Q Hukuk kuralları ilk kez Uygurlar Dönemi’nde yazılı hâle geti- Q Uygurlar tarihte bilinen 18 harfli ikinci Türk alfabesi olan
rildi. Uygur Alfabesi’ni kullanmışlardır.

Q Hukuk kurallarına uymayan suçlular oldukça ağır bir şekilde Q Uygurlar, kâğıt ve matbaayı Çinlilerden öğrenip kullanmış-
cezalandırılırdı. lardır.
Q Soygun, hırsızlık ve hayvan kaçırma kesinlikle yasaktı. Q Göç ve Türeyiş destanları Uygurlara aittir.

İslamİyet’İn yayılışı

İslamiyet'in Doğuşu Sırasında Arap Yarımadası

Sosyal Yapı Dini Yapı
Q Arap toplumu bedevi ve hadari olmak üzere ikiye ayrılırdı. Q Arabistan genelinde inanış olarak putperestlik hâkimdi.
Q Bedeviler çöllerde göçebe, hadariler ise şehirlerde yerleşik Q Hristiyanlık, Musevilik ve Haniflik (Hz. İbrahim’in dini) din-

hayat yaşarlardı. lerine inananlar da vardı.
Q Cahiliye Dönemi’nde insanlar; hürler, mevaliler ve köleler Ekonomik Yapı
olmak üzere üç sosyal sınıfa ayrılmıştı.
Q Bedeviler hayvancılık, hadariler ise tarım ve ticaretle
Siyasi Yapı uğraşırdı.
Q İslamiyet öncesi Nebat, Tedmür, Gassani, Main, Seba ve Q Mekke ticaretin merkezi idi.
Himyeri devletleri hüküm sürmüştür.
Q Dini merkez olması Mekke’ye ticari manada büyük avantaj
Q Coğrafi yapısı, kabilecilik anlayışı ve kan davaları nede- sağlıyordu.
niyle siyasi birlik kurulamamıştır.
Q Mekke’de haram aylarda düzenlenen Ukaz Panayırı ticare-
Q Kabileler arasında sürekli savaşlar yaşanırdı. tin yoğun yapıldığı zamanlardı.

6. Sınıf Sosyal Bilgiler 17