Page 302 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

5. Ünite: Mimarimizde Dinî Motifler

• Örneğin, bozkır kültüründe kullanılan çadırların şekli, • Camilerde hutbe okunan merdivenli, yüksekçe yere
Türk İslam mimarisinde kümbetlerde ve cami kubbe- “minber” adı verilir�
lerinde devam etmiştir� Türklerdeki cami mimarisinin • Camilerin içinde vaaz vermek için yapılan hafifçe
en güzel örneklerini Selçuklular, Anadolu Beylikleri, yüksek yere ise “vaaz kürsüsü” denir�
Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde ya- •
pılan mimari eserlerde görmekteyiz� Cami avlularında bulunan, üzeri kubbeli veya açık
olan abdest alma yerine “şadırvan” denir�
• Türklerde mimari yapıların zirvesini Osmanlılar döne-

minde yapılmış olan camiler oluşturmuştur� • Cuma ve bayram namazlarında cemaati bilgilendir-
mek için yapılan dinî içerikli konuşmaya “hutbe” denir�
• Örneğin, İstanbul’daki Süleymaniye ve Sultan Ahmet
EDİTÖR YAYINLARI
Camisi ile Edirne’deki Selimiye Camisi, mimaride ge- • Hutbe okuyan din görevlisine “hatip” denir�
linen noktayı göstermesi bakımından önemlidir� • Cami ve mescitlerde genellikle namaz öncesi yapılan
• Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nde ise modern mima- dinî içerikli konuşmaya “vaaz” denir� Vaaz veren din

ri yöntemleriyle birçok cami yapılmıştır� Ankara’daki görevlisine “vaiz” denir�
Kocatepe Camisi’ni Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan
KÜLTÜRÜMÜZDEN CAMİ ÖRNEKLERİTÜRÜMÜZDEN CAMİ ÖRNEKLERİ
camilere örnek olarak gösterebiliriz� KÜL
• Camilerin kubbe, minare, şerefe, mihrap, minber, MESCİD-İ NEBEVİ
vaaz kürsüsü ve şadırvan gibi bölümleri bulunur� Bun- • Allah Resûlü (sav�), Medine-i Münevvere’ye geldikten
lardan kubbe, minare, şerefe ve şadırvan caminin dış sonra ilk iş olarak bir mescit yaptı� Bu mescidin yapı-
bölümlerindendir� mında bizzat kendileri de çalışmışlardır�
• Minare, namaz vaktinin geldiğini bildirmek için ezan • Bu mescit, İslâm toplumunun şekillenmesinde ve
okumak ve sala vermek maksadıyla cami gövdesine devletin kurulmasında her türlü, dinî ve sosyal faali-
bitişik olarak veya caminin hemen yanında inşa edil- yetin en önemli merkezi olmuştur�
miş yapılardır� • Allah Resûlü (sav�), Hicret sırasında Kuba’dan ayrılıp
• Minarelerin genelde orta yerlerinde “şerefe” adı veri- Medine-i Münevvere’ye gelince bindiği deveyi ser-

len ve müezzinin ezan okuduğu halka biçiminde bir best bırakmış, devenin çöktüğü arazi, üzerine mescit
mekân bulunmaktadır� yapılmak amacıyla buranın sahibi olan iki yetimden
• Kubbe ise caminin tavanında yer alan yarım daire parası ödenerek satın alınmıştır�

şeklindeki yapıdır� • Allah Resûlü (s�a�s�) de mescit tamamlanana kadar
• Türk mimarisinde yapılan eserlerin sağlamlığının ya- Eyyub el-Ensarî’nin evine misafir olmuştur�
nında estetiğine de önem verilmiştir� Örneğin, camile- • Mescidin ilk binası yapılırken duvarlar, taş ve kerpiç
rin içi ayet ve hadislerle süslenmiştir� Bu süslemeler- ile örülmüş, direkleri hurma ağaçlarından yapılmış,
de genellikle Allah’ın (c�c�), Hz� Muhammed’in (s�a�v�), üzeri de hurma dalları ile kapatılmıştır�
dört halifenin ve Peygamberimiz’in torunları Hz� Ha-
san (r�a�) ile Hz� Hüseyin’in (r�a�) isimleri yazılıdır� • Mescidin doğu tarafına da Allah Resûlü (sav�)’nün ka-
• Cami duvarları Kelime-i Tevhid, Kelime-i Şehâdet, labileceği odalar yapılmıştır�
besmele ve ayet yazılı olan şekillerle süslenmiştir� Bu • Mü’minlerin annelerinden her biri için bir oda eklen-
tür süslemeler sonucu ayrı bir sanat dalı olan “hat sa- miştir� Bunlar mescidin duvarına bitişik olarak yapıl-
natı” doğmuştur� mışlardır�
• Camilerin içinde mihrap, minber ve vaaz kürsüsü gibi • Mescid-i Nebevî’nin ilk genişletilmesi bizzat Peygam-
ibadet etmeyi kolaylaştıracak kısımlar mevcuttur� ber Efendimiz zamanında olmuştur�
• Cami ve mescitlerde Kâbe yönünü gösteren duvar- • Mescid-i Nebevî’de Osmanlı Dönemi’nde yapılan ha-
da bulunan ve imama ayrılmış olan oyuk veya girintili rika mimarî ve süsleme sanatı örnekleri göz kamaş-
yere “mihrap” denir� tırıcı güzelliğiyle hâlâ bugünkü mescidin orta ön kıs-
mında varlığını sürdürmektedir�

302 Din Kültürü / 5. Ünite