Page 227 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Maddenin Hâl Değişimi

HÂL DEĞIŞIMLERI
HÂL DEĞIŞIMLERI • Maddelerin hâl değişimi sırasında ısı vermesi sonu-
• Doğada maddeler katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç cunda ise aşağıdaki olaylar meydana gelir�

farklı hâlde bulunurlar�
• Bir maddenin ısı enerjisi alarak ya da vererek bir hâl- Isı verir

den başka bir hâle geçmesine hâl değişimi denir� Donma
• Günlük hayatımızda hâl değişimi olaylarına çok sık Su Buz
rastlarız� Çamaşırları kuruturken, yemek yaparken,
suyu kaynatırken, maddenin hâl değişimini gözleriz� •
• Yere dökülen suyun bir süre sonra buharlaşarak kay- Sıvı bir maddenin ısı vererek katı hâle geçmesine
donma denir�
EDİTÖR YAYINLARI
bolması suyun hâl değiştirmesidir�
• Toprak testideki suyun soğuk olmasının sebebi de
buharlaşmadır� Testinin gözeneklerinden çıkan sular Isı verir
buharlaşarak testi yüzeyini soğutur� Yoğunlaşma
• Sıcak bir yaz günü denizden çıkan kişinin üşümesinin Su buharı Su
nedeni buharlaşma olayıdır�
• Maddenin hâl değişimi gerçekleşirken madde bazen • Gaz hâlindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hâle geç-
ortamdan ısı alır, bazen de ortama ısı verir� mesine yoğunlaşma denir�
• Madenin hâl değişimi sırasında ısı alması sonucu
aşağıdaki olaylar gerçekleşir�
Isı verir
Kırağılaşma
Isı alır
Erime Su buharı Buz
Buz Su • Gaz hâlindeki maddelerin ısı vererek sıvı hâle geç-

meden doğrudan katı hâle geçmesine kırağılaşma
• Katı maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesine erime denir�
denir�
• Maddenin hâl değişimini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz�

Süblimleşme
Isı alır Isı alır
Buharlaşma Erime Buharlaşma
Isı alır Isı alır
Su Su buharı
Isı verir SIVI Isı verir
• Sıvı maddenin ısı alarak gaz hâline geçmesine bu- Donma Yoğuşma
harlaşma denir� Isı verir
Kırağılaşma

› Madde erime, buharlaşma ve süblimleşme olayla-
Isı alır
rında ısı alır, yoğuşma, donma ve kırağılaşma olay-
Süblimleşme ları sırasında ortama ısı verir�

› Erime, buharlaşma ve süblimleşme olayları ger-
• Naftalin gibi bazı katı maddeler ısı aldığında sıvı hâle çekleşirken ortam soğur�
geçmeden doğrudan gaz hâline geçer� Bu olaya süb- › Yoğuşma, donma ve kırağılaşma olayları gerçekle-
limleşme denir� şirken ortam ısınır�

Fen Bilimleri / 5. Ünite 227