Page 20 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Fen Bilimleri Fasikül-3

HIZLI BAKIŞ Ünite 5: Maddenin Doğası

Erime ve Donma

Erime Örnekleri Donma Örnekleri
Erime
ve donma birbirinin
Camın ateşte eritilerek şekil veril- tersi olaylardır. Erime olayında Kutuplardaki buzullar
mesi madde çevresinden ısı alır. Göllerdeki suyun üzerinin buz ile kaplan-

Buzun zamanla su hâline geçmesi Donma olayı gerçekleşirken madde ması
Güneş’te kalan çikolatanın erimesi çevreye ısı verir. Bu yüzden sıvı Karın yağması
maddeler donduğunda hava
Karın sıcak havada su haline geçmesi Sıvı haldeki camın soğuyunca sertleşmesi
ısınır.

Buharlaşma - Kaynama ve Yoğuşma

Buharlaşma ve yoğuşma olayları da erime ve donma gibi birbirinin tersi olaylardır. Buharlaşmanın gerçekleşmesi için maddenin
ısı alması gerekir.
Buharlaşma her sıcaklıkta ve sadece sıvının yüzeyinde gözlemlenebilir.
Buharlaşmanın oluşması için maddeye uzun süre yüksek ısı verilmesine gerek yoktur.
Buharlaşma ve kaynama birbiri ile karıştırılabilir. Fakat ikisi farklı olaylardır.

Kaynama Buharlaşma

Sıvılar uzun bir süre
Belli bir sıcaklıkta olur. ısıtılırsa buharlaşma gide- Her sıcaklıkta olur.
Sıvının her yerinde olur. rek artar ve su içinde kabar- Sıvının yüzeyinde gerçekleşir.
cıklar görülür. Buharlaşmanın
Kaynama süresince sıvının sıcaklığı Sıvının sıcaklığı arttıkça buharlaşma hızı
değişmez. en hızlı olduğu bu duruma da artar.
kaynama denir.
Hızlı gerçekleşir. Yavaş gerçekleşir.

Buharlaşma olayı sonucunda havada bulunan su buharının soğuk bir
hava ile karşılaşıp tekrar sıvı hâle geçmesi ise yoğuşmadır.

Yoğuşma olayı gerçekleşirken madde çevreye ısı verir. Yoğuşmanın Yoğuşma
gerçekleştiği ortam ısınır. Yağış

Yeryüzündeki sular buharlaşarak gökyüzüne çıkar. Burada soğuk
hava ile karşılaşır ve yoğuşur.

Yoğuşan su buharı yağış olarak yeryüzüne geri döner. Bu olaya su Buharlaşma
döngüsü denir Yer altı suyu

Süblimleşme ve Kırağılaşma

Süblimleşme, katı bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmeden doğrudan gaz hâline geçmesi olayıdır.
Süblimleşme ve kırağılaşma birbirinin tersi olaylardır. Kırağılaşma, gaz hâlindeki bir maddenin ısı vererek doğrudan katı hâle
geçmesi olayıdır.
Kış aylarında su buharının bazı maddeler üzerinde katı kristallere dönüşmesi kırağılaşmaya örnektir. Araba camlarında, çimlerin
ve ağaçların üzerinde bu kristalleri görmemiz mümkündür.

20 5. Sınıf Fen Bilimleri