Page 35 - 11. SINIF COĞRAFYA KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 4: ÇEVRE VE TOPLUM

arazİ kullanımının çevresel etkİlerİ

Q Arazilerin, bitki örtüsü; jeolojik, jeomorfolojik, toprak vb. özelliklerinin dikkate alınarak kullanılmasına arazi planlaması adı
verilmektedir.
Q Arazi kullanımına yönelik planlamada dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
5 Tarihi yapı 5 Su kaynakları 5 İklim 5 Yeryüzü şekilleri
5 Toprak özellikleri 5 Bitki örtüsü 5 Doğal kaynaklar 5 Jeolojik yapı
Q Doğal kaynakların kullanımının çevreye verdiği olumsuz etkilerin artmasında arazi kullanımındaki yanlışlıkların önemi büyük-
tür.

Q Plansız arazi kullanımının; toprakların erozyona uğraması, buna bağlı olarak sel ve taşkınların oluşması, verimli toprakların
GİRİŞ YAYINLARI
çoraklaşması, kırsal kesimden kentlere göçlerin artması gibi birçok ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri vardır. Meraların
tarım alanı olarak kullanılması bazı çevresel sorunları beraberinde ortaya çıkarmaktadır.
Q Azalan mera alanları aşırı otlatma sebebiyle tahrip olmuştur. Tarım alanlarında ise eski göl depoları ortaya çıkmış ve rüzgâr-
ların etkisiyle bu alandaki malzemeler diğer tarım alanlarına taşınmıştır. Bu sebeple de yaşanan çevre sorunları artmıştır.

Arazinin Yanlış Kullanımının Sonuçları

Q Arazinin plansız kullanımı, sonradan birçok soruna neden Q Şehrin büyüme ve hızı planlanmadan şehir dışına kurulan

olmaktadır. Bu nedenle yerleşim birimlerinin kurulacağı sanayi merkezleri, şehrin hızla büyümesi sonucunda şeh-
yer seçiminde başta alt yapı sorunu olmak üzere iklim rin içinde kalmaktadır. Bu durum, çevre kirliliği bakımın-
koşulları, yer yapısı vb. özellikleri göz önünde bulundurul- dan önemli bir tehlike oluşturmakta ve insanların birçok
malıdır. sağlık sorunuyla karşı karşıya kalmalarına neden olmak-

Q Örneğin, bir deprem alanı olan Türkiye’de fay alanlarına tadır.
yapılan yerleşmeler olası bir depremde büyük zararlar Q Arazinin yanlış kullanım örneklerinden biri de denizin dol-

görür. durularak yol ve yerleşim alanına dönüştürülmesidir.
Q Arazinin yanlış kullanımı sonucu ortaya çıkan sorunlardan Q Yerleşim alanı olarak kullanılan bu tür yerler, olası bir

biri de sanayi merkezlerinin kurulacağı yer seçiminde yanlış depremde büyük tehlike oluşturacaktır.
kararlar verilmesi ile baraj ve yol yapımıdır.

küresel çevre sorunları

Küresel İklim Değişikliği

Q İnsanların çeşitli faaliyetlerine bağlı olarak oluşan sera gazlarının artması sonucunda
atmosferin yeryüzüne yakın kesimlerindeki sıcaklığın yapay olarak artması sürecine küre-
sel ısınma adı verilmektedir.
Küresel ısınmaya bağlı olarak oluşabilecek başlıca sorunlar şunlardır:
Q Dünyada buzul alanları eriyecek ve bugünkü deniz seviyesi 60 cm kadar yükselecektir.
Q Sıcaklığın artması büyük su kütlelerindeki buharlaşmayı arttıracak ve buna bağlı olarak bu
bölgelere yakın yerlerin yağış değerlerinde büyük artışlar görülecektir.
Q Hava hareketlerinin hızlanmasına bağlı olarak şiddetli kasırgaların sayısı artacaktır. Orman yangınlarında artışlar olacak-
tır. Sıcaklık ve yağış değerlerindeki değişmeler ekosistemleri olumsuz etkileyecek, yeni koşullara uyum sağlamayan canlı
türleri yok olacaktır.

146 Giriş Yayınları / 11. Sınıf Coğrafya