Page 7 - 11-cografya-beceri-temelli-soru

1.

ÜNİTE DOĞAL SİSTEMLER

KONULAR
• BIYOÇEŞITLILIK
• EKOSISTEMIN ÖGELERI VE IŞLEYIŞI
• ENERJI AKIŞI VE MADDE DÖNGÜLERI
DATA YAYINLARI
• SU EKOSISTEMLERININ IŞLEYIŞI

BIYOÇEŞITLILIK Çalı Biyomu: Orta Kuşak’ın 30 - 40° enlemleri çev-
resinde, deniz kenarlarında yazları sıcak ve kurak,
● Toprak, hava ve sudan oluşan yaşam alanına
biyosfer denir. kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklim bölgelerinde
görülür. Başlıca hayvan türleri; tilki, karaca ve çakal-
● Biyosfer; atmosfer, litosfer ve hidrosfer ile etki- dır.
leşim halindedir.
● Biyoçeşitlilik; bir bölgedeki çeşitli özelliklere sahip Iğne Yapraklı Orman Biyomu: Kışların uzun ve soğuk,
hayvan ve bitki türleri ile mikroorganizmaların yazların kısa ve sert geçtiği sert karasal iklim böl-
sayısını ve bu canlıların birbirleriyle ilişkisine denir. gelerinde görülür. Başlıca hayvan türleri; kar tavşanı,

● Dünyada kıtaların ve bölgelerin biyoçeşitliliği aynı baykuş, kuş ve böcek türleridir.
değildir. Bu durumun nedeni; iklim, bitki örtüsü,
yeryüzü şekilleri, toprak ve su kaynaklarının farklı Yaprak Döken Orman Biyomu: Nem ve yağışın yıl
olmasıdır. boyunca fazla olduğu Orta Kuşak’ın kışların ılık, yaz-
ların serin geçtiği ılıman iklim bölgelerinde görülür.
● Ekvatoral iklim bölgesinde canlı çeşitliliği fazla
iken kutup ve çöl iklimlerinde canlı çeşitliliği azdır. Başlıca hayvan türleri; köstebek, gelincik, kartal, kuş
ve böcek türleridir.
Biyoçeşitliliğin Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen
Faktörler
Tundra Biyomu: Kışın donan yaprağın yazın çözül-
● Benzer yetişme şartlarına sahip bitki ve hayvan düğü tundra ikliminde görülen biyomdur. Başlıca hay-
topluluklarını içinde barındıran bölgelere biyom van türleri; ren geyiği, misk öküzü ve kar kuşlarıdır.
denir.
● Her biyomun kendine özgü hayvan türü ve bitki Çöl Biyomu: Yıllık yağış miktarının 200 mm’nin altında
örtüsü vardır. olduğu dönenceler çevresinde ve Orta Kuşak’ın deniz-
den uzak iç kesimlerde görülür. Başlıca hayvan türleri;
akrep, deve, kertenkele ve çeşitli böceklerdir.
Palecoğrafya Faktörleri
● İklim değişikliği, kıtaların kayması
Savan Biyomu: Güney Amerika ve Afrika’nın orta
Biyolojik Faktörler kesimleriyle Hindistan’ın iç kesimlerinde tropikal iklim
● İnsan faaliyetleri, diğer canlılar bölgelerinde görülür. Başlıca hayvan türleri; zebra, su
aygırı, deve kuşu ve yılandır.
Fiziki Faktörler
● Toprak yapısı, sular, yeryüzü şekilleri, iklim Ilıman Çayırlar Biyomu: Yıllık yağış miktarının az
olduğu, yağışın belirli mevsimlerde toplandığı Orta
Kuşak’ın yarı kurak iklim bölgelerinde görülür. Baş-
Yeryüzündeki Biyomlar lıca hayvan türleri; geyik, kanguru, ceylan ve böcek
Tropikal Yağmur Ormanları Biyomu: Her mevsimin türleridir.
yağışlı geçtiği ve biyoçeşitliliğin fazla olduğu Ekvator
ve çevresinde görülür. Başlıca hayvan türleri; kelebek, Kutup Biyomu: Kutup bölgelerinde görülür. Başlıca
yılan, kaplan ve orangutan gibi hayvanlardır. hayvan tüleri; fok, kutup tilkisi ve penguendir.

5