Page 75 - 11. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI KAZANIM ODAKLI VE BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI
P. 75

ÖZETİN ÖZETİ                                                               4. ÜNİTE: MAKALE


                       Noktalı Virgül ( ; )                                  Soru İşareti ( ? )


        Q   Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden   Q   Soru eki veya soru içeren cümle veya sözlerin sonuna konur.
          ayırmak için kullanılır.                              » Okulun bahçesini temizlemişler mi?
           » Gün gelir, kucaklaşırız; gün gelir, dalaşırız.   Q   Cevabı içinde olan soru cümlelerinde de soru işareti kullanılır.

        Q   Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbi-    » Gülmüyor muyum? Şakalaşmıyor muyum?
          rinden ayırmada kullanılır.
                                                             Q   Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır.
           » Mavi, sarı ve gri bir bölme; yeşil ve beyaz bir bölmeydi.
                                                                » Yunus Emre (1240? - 1320)
        Q   Ögeler arasında anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.
                                                             Q   Soru  kelimesi  ya  da  soru  eki  barındırmadığı  hâlde  soru
           » Oğuz; Kaan, Ayça ve Aytaç’tan daha zekiymiş.       cümlesi olan cümlelerin sonuna soru işareti konur.
        Q   İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cüm-    » Yaşınız?
          lelerde özneden sonra kullanılır.
                                                             Q   Bir  bilginin  şüpheyle  karşılandığı  veya  kesin  olmadığı
           » Canım akrabalarım; yakın, samimi, davranıyorlardı.  durumlarda soru işareti yay ayraç içinde kullanılır.

                                                                » Malatya’dan Elazığ’a yarım saatte (?) gitmiş.
                       Kesme İşareti ( ’ )

        Q   Özel ad kapsamına giren sözcüklere getirilen çekim ekleri         Üç Nokta ( ... )
          kesme işaretiyle ayrılır.
                                                             Q   Tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır.
           » Samsun’a çıktığında Atatürk’ün rütbeleri duruyordu.
                                                                » Karabaş da en hırçın sürüde...
        Q   Kısaltmalara, sayılara, belirli bir tarih bildiren ay ve gün
          adlarına gelen ekleri ayırmak için kullanılır.     Q   Kaba  sayıldığı  için  veya  bir  başka  sebepten  dolayı  açık
                                                                yazılmak istenmeyen kelimelerin yerine konur.
           » 2020’de virüsün etkisi TV’lerde halka çok da yansıtılmadı.
                                                                » Kadın, alt kattaki çocuğa ... , dedi.
        Özel  adlar  için  yay  ayraç  içinde  bir  açıklama  yapıldığında   Q   Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya
        kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır.             bölümlerin yerine kullanılır.
           » Kemal (Atatürk)’in son okuluydu orası. (Yanlış)     » ... Kadın, onları inandırmak için epey dil döktü. ... Onlar
           Kemal’in (Atatürk) son okuluydu orası. (Doğru)       da sonunda kadına inanmaya başladılar. ...
        Q   Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adla-  Q   Karşılıklı  konuşmalarda,  yeterli  olmayan,  eksik  bırakılan
           rına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.                  cevaplarda kullanılır.
                                                                » Şeyh Edebali kılıcı aldı, öptü ve sonra Osman’a:
        Q   Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlar-  – Bu ney senin mi?
           dan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz.
                                                                – ...
        Q   Sonunda 3. tekil kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında
           başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz.        Tırnak İşareti ( “ ” )


                         Kısa Çizgi (-)                      Q   Başka birinin yazısından veya sözünden, hiç değiştirilme-
                                                                den yapılan aktarmalar tırnak içinde gösterilir.
        Q   Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur.    » Göçük altında kalan yaşlı kadın “Kurtarın beni!” diye bağı-
           » İnsan kendisi, âlem ve âlemin ötesi hakkında düşünmeye baş-   rıyor, çevredekilerden yardım istiyordu.
          layalı beri felsefe vardır.                        Q   Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.

        Q   Ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için kullanılır.    » Tüm öğrencilerime “Cennetin Çocukları” filmini hayatları-
           » Yalnız biri -sadece yalnız da değil- olmak için çabalıyor.  nın bir bölümünde mutlaka izlemelerini öneririm.
        Q   Arasında, ve, ile, ila, ... -den ... -e anlamlarını vermek için   Q   Tırnak  içine  alınan  sözlerden  sonra  gelen  ekleri  ayırmak
          kelimeler veya sayılar arasında kullanılır.           için kesme işareti kullanılmaz.
           » 1914 - 1918 açlığın, sefaletin kol gezdiği bir dönemdir.    » Oğuz Atay’ın “Tutunamayanlar”ını okumayanınız yoktur.



                                         MARKAJ YAYINLARI
        74    Markaj Yayınları / 11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı
   70   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80