Page 95 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ EFSANE ] 95

11 Dini nitelikli efsanelere ........................ denir. 13
Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere
aşağıdaki terimlerden hangisinin getiril- (I) Efsanelerdeki bazı olaylar ger-
mesi gerekir? çek olarak kabul edilir. (II) Destan-
ların tamamında bir tarihi olay işle-
A) söylence B) menkıbe C) mitoloji
nir. Bu durum bazı efsaneler için de
D) masal E) mit geçerlidir. (III) Ayrıca her iki edebi
türde de olaylar günümüz dünya-
sında var olan mekânlarda geçer.
(IV) Ancak efsanelerde sosyal ha-
EDİTÖR YAYINEVİ
yattan ve kültürden izlere rastlanır-
ken destanlarda sosyal hayata ve
kültüre dair özellikler yer almaz.

Yukarıdaki parçada yer alan bilgi yanlışı,
numaralanmış ifadelerde aşağıdaki de-
ğişikliklerden hangisinin yapılmasıyla
giderilebilir?
A) I. cümle yerine “Efsanelerdeki olaylar
gerçek olarak kabul edilirken destanlar-
daki olaylar tamamen hayal ürünüdür.”
cümlesi getirilerek
B) II. cümle yerine “Destanların tamamında
bir tarihi olay işlenir. Bu durum efsaneler
12 Aşağıdakilerden hangisi efsanelerde ele
alınan konular arasında gösterilemez? için de geçerlidir.” cümlesi getirilerek
C) III. cümle yerine “Destanlarda mekân
A) Yaşanılan coğrafyada önemli görülen günümüz dünyasıyken efsanelerde
olaylar mekân bilinmeyen, günümüz dünyasına
B) Kişileri ve mekânları kutsallaştırmaya ait olmayan bir yerdir.” cümlesi getirile-
yönelik olaylar rek
C) Tabiatta meydana gelen değişimler ve D) I. cümle yerine “Efsane ve destanlarda-
olaylar ki olayların gerçeklikle hiçbir ilişkisi yok-
D) Dini kahramanların maceralarını yansı- tur.” cümlesi getirilerek
tan olaylar E) IV. cümle yerine “Efsanelerde de des-
E) Şehir hayatının zorluklarını yansıtan tanlarda da sosyal hayata ve kültüre dair
olaylar özellikler yer alır.” cümlesi getirilerek

Efsanelerin oluşumunda etkili olan kaynaklar şunlardır: “uydurma” unsurlar da olabilir. Özellikle gök cisimleri ve tabiat
hadiseleriyle ilgili olan efsanelerde bu türden mitolojik kaynak-
Mitolojik Kaynaklar: Efsanelerin oluşumunda etkili olan kaynak- ları aramak gerekir.
lar arasında özellikle mitolojik kaynakların önemi büyüktür.
Efsanelerdeki mitolojik kaynakların büyük bir bölümü eski inanç Tarihi Kaynaklar: Tarihi bir olay insanlar üzerinde önemli ve büyük
sistemlerinden kaynaklanmaktadır. Bu sistemin içinde tarihte bir etki ortaya çıkarmışsa bu olaylar zamanla efsaneleşebilir. Bu
olmuş veya olması muhtemel gerçek olaylar olabileceği gibi, süreçte tarihi olay zamanla aslından ayrılır. Olayın ilk hâlinden
halkın veya anlatıcının muhayyilesinden kaynaklanmış hayali, bazı ögeler kaybolur ve yeni unsurlar olaya dahil edilebilir.