Page 8 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

8 [ EDEBİYATIN TARİH VE DİNLE İLİŞKİSİ - TÜRK EDEBİYATININ DÖNEMLERİ ]

15
Göktürk Yazıtları’nda sosyal devlet anlayışının gelişmiş oldu-
ğu görülmekte ve yazıtlarda devletin yoksul ve aç milleti do-
yurup giydirerek zengin hâle getirdiğinden söz edilmektedir.

GÖKTÜRK
Bu yazıtlarda Gök Tengri, yuka-
rıda duran, yeri ve göğü yaratan YAZITLARI
EDİTÖR YAYINEVİ
olarak kabul edilmektedir.

Uzun yıllar vezirlik yapan tecrübeli devlet adamı Tonyukuk,
bu yazıtta Türklerin Çin esaretinden nasıl kurtulduğunu, sa-
vaşın nasıl gerçekleştiğini anlatmıştır.

Türk edebiyatının ilk yazılı eseri üzerinde araştırma yapan bilim adamlarının açıklama-
larından hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Gök Tanrı her şeyden yüce ve her şeyi yaratan bir özelliktedir.
B) Kağanların milletin refah içinde yaşamasını sağlama konusunda sorumlulukları vardır.
C) Türklerin savaşçılık özellikleri yazıtlara yansımıştır.
D) Tonyukuk, Çin esaretinden kurtulma mücadelesinde dönemin kağanı olan İlteriş’e sada-
katle bağlı kalmıştır.
E) Yazıtlardan hareketle Türkler hakkında birçok alanda bilgi edinilebilir.

16 Üze kök tengri asra yağız yir Günümüz Türkçesiyle
kılındukda iki ara kişi oglı kı- Üstte mavi gök, altta kara yer yaratıl-
lınmış. Kişi oglında üze eçüm dığında ikisi arasında insanoğlu yara-
apam Bumin Kagan, İstemi tılmış. İnsanoğulları üstüne atalarım
Kagan olurmuş. Olurupan Türk Bumin Kağan, İstemi Kağan hüküm-
budunung ilin törüsin tutabir- dar olmuş. Hükümdar olup Türk mille-
miş, itibirmiş. tinin ilini, töresini tutmuş, düzenlemiş.

Görselde verilen parça aşağıdaki dönemlerin hangisine ait olabilir?
A) Geçiş Dönemi B) Tanzimat Dönemi C) İslamiyet Öncesi Sözlü Dönem

D) İslami Dönem Sözlü Edebiyat E) İslamiyet Öncesi Yazılı Dönem

Sözlü Edebiyat Dönemi’nin Genel Özellikleri de ve yuğ denilen ölen bir kişinin ardından yapılan törenlerde
y Şiirlerde yabancı etkilerden uzak, milli bir dil kullanılmıştır. söylenmiştir.
y Şiirler hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimiyle söylenmiştir. y Adı bilinen ilk Türk şair Aprın Çor Tigin’dir. Bu şair, Uygur
y Şiirlerde en fazla işlenen konular; kahramanlık, yiğitlik, Dönemi’nde yaşamış ve Maniheizm’in etkisinde şiirler yaz-
inançlar, töreler, yurt sevgisi, savaş, aşk ve doğadır. mıştır.
y Sözlü anlatım geleneği ön plandadır, yazılı eserlerin sayısı y “Ozan, kam, baksı, şaman, oyun” adı verilen kişiler “kopuz”
oldukça sınırlıdır. denen saz eşliğinde şiirler söylemişlerdir.
y Şiirlerde genellikle redif ve yarım kafiye kullanılmıştır. y Benzetme başta olmak üzere çeşitli edebi sanatlar kullanıl-
y Şiirler sığır denilen av törenlerinde, şölen denilen ziyafetler- mıştır.