Page 37 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası

[ FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER) ] 37

TEST 5 3 “-me/-ma” eki olumsuzluk anlamının yanı
sıra kalıcı isim ve fiilimsi göreviyle de kul-
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER) lanılabilir.
1 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf - “-me/-ma” eki aşağıdaki cümlelerin han-
fiil eki almış bir sözcük kullanılmamış- gisinde kalıcı isim yapmamıştır?
tır? A) Elindeki kazmayla toprağı kazıyordu.
A) Soruları çözebilmek için kafa yorarken B) Donanma kuvvetleri tatbikat yapıyor.
telefonu çaldı. C) Sevinme sırası bize gelmişti.
B) Tartışma hararetlenince ve konuşmacı- D) Dağıtılan kavurma herkesin yüzünü gül-
2 Konuşurken düşüncenizi iyi anlatamadığı-YAYINEVİ
lar sinirlerine hakim olamayınca progra- dürmüştü.
ma ara verildi. E) Dondurma satarak hayatını kazanıyordu.
C) Yaşananlara şahit olmuşçasına konuşu-
yordu.
D) Kitabı okuyup kısaca özetlemeyi düşü-
nüyordu.
E) Her sabah kahvaltıdan önce yarım saat
yürüyüş yapardı.

EDİTÖR 4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-

I
nızı farz edin . Geri alamazsınız, çünkü
fiil diğerlerinden farklı bir görevde kul-
II
lanılmıştır?
dinleyen kişilere gitmiştir. Yeni cümleniz is-
III
A) Okumayan insan lütfen tartışmaya katıl-
ter istemez öncekinin yetersizliğini kapatma
masın.
IV
kaygısı taşıyacaktır. Öte yandan siz ne ka-
selli etti.
dar açıklarsanız açıklayın dinleyiciler kendi-
C) Parayla satın alınan bir şey değildir sev-
lerine uygun düşen vurgulanmış sözcükleri B) Yürekten gelen sözlerle arkadaşını te-
V gi.
alacaktır. D) Bu odaya giren çıkan belli değil, kapı da
hep açık.
Bu parçadaki numaralanmış sözcükler-
den hangisi fiilimsi değildir? E) Ara sıra kalbimi yoklayan sızılar artmıştı,
geçmişin nefesini ensemde hissediyor-
A) I B) II C) III D) IV E) V dum artık.

FİİLİMSİLER y Ayrıca fiilimsiler cümlelerde yan cümle oluşturur. Bir cümlede
y Fiilimsiler, fiil kök ya da gövdelerine getirilen fiilimsi ekleriyle kaç tane fiilimsi varsa o kadar da yan cümle olduğunu unut-
(isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil) türetilen sözcüklerdir. Bu ekler mayalım. Fiilimsiler görev bakımından şu alt başlıklara ayrılır:
fiillere gelerek fiillerin isim, sıfat veya zarf görevinde kulla- › İsim - fiil › Sıfat - fiil › Zarf - fiil
nılmasını sağlar. İsim - fiil (Ad eylem): İsim - fiiller, fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak”
y Fiilimsiler fiilden türeyen ancak fiillerin bütün özelliklerini gös- ekleriyle oluşturulur. Fiil kök veya gövdesine getirilen bu ekler
teremeyen sözcüklerdir. Bu sözcükler fiillerin aldığı kip ve şa- fiilleri isimleştirir. Dolayısıyla isim - fiiller, isim çekim eklerini ala-
hıs eklerini alamamalarına karşın olumsuzluk ekini alabilirler. bilirler ve ek fiille birlikte kullanılarak cümlede yüklem olabilirler.