Page 40 - 10. SINIF FAVORİ KİMYA DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ Ünite 2: Karışımlar

Ayırma ve saflaştırma teknİklerİ

Karışım Ayırma Teknikleri

Mıknatıs ile Ayırma Q Basit damıtma, katı - sıvı ve sıvı - sıvı homojen karışımla-
rın ayrıştırılmasında kullanılabilir.
Q Demir (Fe), nikel (Ni) ve kobalt (Co) gibi manyetik özellik
gösteren maddelerin mıknatıs tarafından çekilme özellikleri Q Tuzlu su gibi katı - sıvı çözeltilerde sadece katı bileşen (tuz
vardır. gibi) elde edilecekse buharlaştırma, her iki bileşen (tuz ve
su gibi) elde edilecekse basit damıtma yöntemi kullanılır.
Q Altın - demir ve nikel - kükürt heterojen karışımlarının
ayrıştırılması gibi. Q Damıtma yönteminde elde edilen sıvıya destilat denir.
Q Şekerli sudan şeker ve su eldesi gibi.
Tanecik Boyutu Farkından Yararlanarak Ayırma
b. Ayrımsal Damıtma: Kaynama noktaları birbirinden farklı
a. Eleme: Tanecik boyutları farklı heterojen katı - katı karı- sıvı - sıvı homojen karışımların ayrıştırılmasıdır.
şımları elek yardımı ile ayırma yöntemidir. Buğday - saman,
buğday - toprak karışımları gibi. Su
çıkışı
Termometre
b. Süzme: Heterojen katı - sıvı veya katı - gaz karışımları Fraksiyon Soğutucu
bir süzgeç veya filtre yardımı ile ayırma işlemidir. Haşlanmış kolonu
makarnanın suyundan ayrılması gibi.
Cam
c. Diyaliz: Kolloid karışımların yarı geçirgen zar yardımı ile balon Toplama
kabı
ayrıştırılmasıdır. Böbreklerde biriken üre ve kreatinin gibi tok- Su
girişi
sitlerin vücuttan uzaklaştırılması gibi. Destilat

Q Basit damıtma yönteminden farklı olarak fraksiyon kolonu
Yoğunluk Farkından Yararlanarak Ayırma kullanılır.

a. Ayırma Hunisi: Yoğunlukları farklı ve birbirinde çözünmeyen Q Yüksek verimde ayırma sağlar.
heterojen sıvı karışımların ayrılması işlemidir. Yağ - su, su - Q Ayrımsal damıtmada kaynama noktası düşük sıvı önce
CCl gibi karışımların ayrıştırılması gibi. buharlaşır ve soğutucuda tekrar yoğunlaşarak destilat
4
b. Yüzdürme (Flotasyon): Yoğunluğu sıvıdan küçük ve askıda olan kabında toplanır.
katıların sıvı yüzeyine yükseltilerek ayrıştırılmasıdır. Katı - sıvı ve Q Etil alkol - su karışımının ayrıştırılması gibi.
katı - katı heterojen karışımların ayrıştırılmasında kullanılabilir.
Talaş - su, kum - talaş karışımlarının ayrıştırılması gibi.
Çözünürlük Farkından Yararlanarak Ayırma
Erime Noktası Farkından Yararlanarak Ayırma

Q Erime noktaları farklı katı - katı homojen karışımları ayır- a. Özütleme (Ekstraksiyon, Çekme): Karışımın bileşenlerinden
mak için kullanılır. birinin karışıma eklenen bir çözücü yardımı ile ortamdan uzak-
laştırılmasıdır. Şeker pancarından şeker eldesi gibi.
Q Metallerin saflaştırılması gibi.
b. Kristallendirme: Katı - sıvı homojen karışımlarda çözelti-
nin ısıtılması veya soğutulması sonucunda doygunluğa ulaşarak
Kaynama Noktası Farkından Yararlanarak Ayırma katının çöktürülmesidir. Tuzlu sudan tuz eldesi gibi.

c. Ayrımsal Kristallendirme: Aynı çözücüde çözünürlüklerinin
a. Basit Damıtma (Destilasyon): Damıtma, çözeltideki sıvının sıcaklıkla değişimi farklı olan katı - katı karışımlarının çözü-
buharlaştırıldıktan sonra geri soğutucudan geçirilip yoğunlaştı- nürlük farkı ile ayrıştırılmasıdır. Şeker - tuz karışımının ayrıl-
rılarak saflaştırılmasıdır.
ması gibi.

40 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Kimya
MARKAJ YAYINLARI