Page 23 - 10. SINIF FAVORİ KİMYA DEFTERİM

Ünite 1: Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar ÖZETİN ÖZETİ

kİmyasal tepkİmelerde hesaplamalar
Kimyasal Hesaplamalar Q Bir organik bileşiğin 0,5 molü, 0,75 mol O ile tamamen
2
Q Kimyasal tepkimelerde hesaplama yapılırken tepkime denk- yandığında 0,5 mol CO ve 1 mol H O oluştuğuna göre
2
2
lemi verilmemiş ise denklem yazılır ve denkleştirilir. Mol bileşiğin formülü,
sayısından faydalanılarak girenlerle ürünler arasında bağ- 0,5 ? + 0,75 O → 0,5 CO + 1 H O
2
2
lantı kurulur. mol mol mol mol
Madde Miktarlarından Birinin Verildiği Tepkimeler Tepkimede formülü sorulan bileşiğin katsayısı 1 olacak şekilde
Q Kimyasal tepkimede miktarı verilen maddelerden denklem tepkime denklemi 2 ile genişletilirse
katsayıları kullanılarak istenilen maddeye geçiş yapılır. 3
1 ? + O → CO + 2H O
Q Denkleştirilmiş bir kimyasal tepkimedeki kat sayılar; mol 2 2 2 2
sayıları, tanecik sayıları ve gazlar için hacim oranını belirtir. Girenlerde: 3 Ürünlerde: 1 mol C atomu, 4 mol H
+ → mol O atomu atomu, 4 mol O atomu
1N (g) 3H (g) 2NH (g)
2
2
3
Mol sayısı 1 mol 3 mol 2 mol Bileşik formülü (?): CH O olur.
4
Tanecik sayısı N tane 3N tane 2N tane Sınırlayıcı Bileşen Hesaplamaları
A
A
A
NŞA'da hacim 22,4 L 67,2 L 44,8 L Q Artan maddesi bulunan tepkimeler, girenlerden biri tama-
men tükeninceye kadar devam eder. Tepkimede tamamen
Aynı Anda Oluşan Tepkimeler tükenen maddeye sınırlayıcı bileşen denir.
Q İki veya daha fazla element ve bileşik içeren bir karışım- Q Hesaplamalar sınırlayıcı bileşen üzerinden yapılarak artan
daki maddelerin miktarını bulmak için iki bilinmeyenli denk- ve oluşan madde miktarları bulunur.
lem oluşturularak çözümü yapılır.
Q 6' şar mol N ile H 'nin tam verimle tepkimesi için aşağı-
2
2
Q CH ile C H gaz karışımının 4 molünün tamamen yanması daki tablo oluşturularak hesaplama yapılır.
3 8
4
sırasında 10 mol H O oluştuğu tepkimelerde her bir gazın mol
2 N + 3H → 2NH
sayısını bulmak için yanma tepkimeleri üzerinden işlem yapılır. 2 2 3
Başlangıç: 6 mol 6 mol -
CH + 2O → CO + 2H O -2/x + y = 4
4 2 2 2 Değişim : -2 mol -6 mol +4 mol
x mol 2x mol 2x + 4y = 10
C H + 5O → 3CO + 4H O Sonuç : 4 mol tükenir 4 mol
3 8 2 2 2 x  n = 3 mol
CH
y mol 4y mol 4
y  n CH = 1 mol Yüzde Verim Hesaplamaları
38
Q Verim, bir tepkimede oluşan veya oluşması beklenen madde
Atom ve Molekül Kütlesinin Hesaplanması miktarıdır.
Q Denkleştirilmiş bir tepkimedeki katsayılardan faydalanıla- Q Kuramsal (teorik) verim, sınırlayıcı bileşene göre oluşması
rak sorulan maddenin bir molünün kütlesi bulunabilir. öngörülen ürün miktarı, gerçek (deneysel) verim, gerçekle-
Q X(k) + 2HCI(suda) → XCI (suda) + H (g) tepkimesine göre 16 g şen tepkimede oluşan ürün miktarıdır.
2
2
X metalinin yeterince HCI ile tepkimesi sonucu NKA'da 0,4 Kuramsal Verim .
mol H gazı açığa çıkıyor. Buna göre X'in atom kütlesi, % Verim = 100
2 Gerçek Verim
X + 2HCI → XCI + H
2 2 Q 24 g C'nin yakılması ile 1,5 mol CO oluşuyorsa tepkimenin
2
Tepkime: ? g 1 mol yüzde verimi;
Soruda: 16 g 0,4 mol C + O → CO Elde edilmesi beklenen 2
2 2
? = 40 g olarak bulunur. Tepkimede: 12 g 1 mol mol CO teorik verim, elde
edilen 1,5 mol CO ise gerçek
Soruda : 24 g ?
Bileşik Formülü Bulma verimdir.
? = 2 mol
Q Maddenin bir molünün tepkimesinden oluşan maddeler belir- % verim = 1,5 .100 = 75
lenir. Tepkime denkliğinden yararlanılarak formül bulunur. 2

Markaj Yayınları / 10. Sınıf Kimya 23
MARKAJ YAYINLARI