Page 6 - 10. SINIF TÜRK DİLLİ VE EDEBİYATI FAVORİ KAZANIM ODAKLI SORU BANKASI

1. Ünite: Giriş
KAZANIM TESTI 1 Edebiyatın Tarih ve Din ile İlişkisi

6. Edebiyat tarihten yararlandığı gibi tarih de edebiyattan 8. Osmanlı tarihi için kuruluş dönemlerine ait bilinmeyen
yararlanır. Tarihî gerçeklik, edebî metinlerde yeniden parçalar bilinenlerden fazladır. Bu durum daha önceki
yorumlanır. dönemlerde Fuat Köprülü’nün, günümüzde Halil İnalcık,
Cemal Kafadar gibi birçok tarihçinin araştırmalarına
Buna göre aşağıdakilerden hangisinde tarihin edebi-
yattan yararlandığını gösteren bir durum verilmiştir? konu olmuştur. Ayrıca bu konu bazı yazarların da ilgisini
çekmiş ve bu konuyu kurguya dayalı bir şekilde yansıtan
A) Turgut Özakman’ın Diriliş adlı romanını yazmadan çeşitli eserler kaleme alınmıştır. Kemal Tahir’in Devlet
önce -hazırlık aşamasında- Çanakkale Savaşı’nı Ana, Tarık Buğra’nın Osmancık romanları bu tarz eser-
araştırması lere örnek gösterilebilir. Ancak sözü edilen bu romanlarla
B) Türk Tarih Kurumunun Göktürk Devleti ile ilgili bil- tarihi metinler arasında fark vardır. Roman oluşturulur-
gileri toplarken “Orhun Abidelerin”nde bulunan bazı ken yazar bazı boşlukları hayal gücüne dayalı olarak
dizeleri tahlil etmesi kurgular ancak tarihçi eserini oluştururken kurgu yerine
C) Türk Edebiyat Tarihi adlı eserini oluştururken Fuad tamamen gerçeklere dayanmalıdır.
Köprülü’nün; Göktürk, Uygur, Fars, Arap tarihini de Yukarıdaki parçadan hareketle aşağıdakilerden han-
araştırması gisi söylenemez?
D) Devlet Ana ve Ateşten Gömlek adlı eserler üzerine A) Edebi eserlerde çeşitli tarihi olaylar ele alınabilir.
eleştirel bir metin yazan bir eleştirmenin, Milli Müca-
dele Dönemi’ni anlatan tarihi kaynaklara da bakması B) Tarihi olaylara sanatçılar ve tarihçiler farklı bakış açı-
larıyla yaklaşırlar.
E) Hasan İzzettin Dinamo’nun Milli Kurtuluş Savaşı’nı
araştırdıktan sonra “Kutsal İsyan” adlı romanını ka- C) Edebi eser kurguya dayalıdır.
leme alması D) Edebiyat ve tarih arasında etkileşim söz konusudur.
E) Tarihi açıdan doğruluğu kanıtlanmamış olaylara ede-
bi eserlerde yer verilmez.

7. Edebiyat, tarih, felsefe ve sosyoloji gibi bilimsel sahalar,
kendi özel alanlarında bağımsız birer disiplindir. Başlan-
gıçta tarih, edebiyatın bir biçimi olarak yer almaktayken
19. yüzyıl başlarında tarihçilerin kendi bilimsel yöntem-
lerini kullanarak tarih ve edebiyat arasındaki ayırımı 9. Eş hele bir dağları örten karı:
inşa ettikleri görülür. Böylece edebiyat, insanın duygu Ot değil onlar, dedenin saçları!
ve düşüncelerinin, felsefî yaklaşımlarının ifadesi; tarih Dinle: Şehid sesleridir rüzgârı!
ise insanoğlunun zaman içinde yaşadığı vakaların kaydı
olarak ayrışır. Ancak bu iki disiplin arasındaki ilişki, her Durma levend asker, uğurlar ola.
zaman aktif kalmaya devam eder. Zira bunlardan biri
olmadan diğerinin anlaşılması güçtür. Ey vatanın şanlı gazâ mevkibi,

Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? Saldırınız düşmana arslan gibi.
A) Tarih, sosyoloji, felsefe gibi sosyal disiplinlerin kay- İşte Hudâ yâveriniz, hem Nebi.
nağı edebiyattır. Haydi gidin, haydi, uğurlar ola.
B) Önceleri tarih, edebiyatın bir türü şeklinde faaliyet Bu şiir aşağıdaki bilim dallarından hangileriyle doğ-
yürütmekteydi. rudan ilişkilidir?
C) Tarih ve edebiyatın kullandığı yöntemler birbirinden
farklıdır. A) Psikoloji ve sosyoloji
B) Sosyoloji ve etik
D) Tarih, geçmişte yaşanan olayların nesnel bir gözle,
neden sonuç ilişkisi içinde incelenmesidir. C) Din ve tarih
E) Tarihi edebiyattan, edebiyatı tarihten ayrı düşünme- D) Dil bilimi ve hukuk
mek gerekir. E) Felsefe ve psikoloji

6 Markaj Yayınları / 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı
MARKAJ YAYINLARI