Page 19 - AGS Türkiye Coğrafyası Tamamı Çözümlü Soru Bankası Ultra Serisi

ÇÖZÜMLER
15. Çözüm 3. Çözüm 11. Çözüm
• Trabzon’un sıcaklık ortalamasının Malatya’dan yüksek Türkiye’nin yer şekillerinin farklılık göstermesine bağlı Türkiye’de enleme bağlı olarak güneyden kuzeye doğru
olması üzerinde denizelliğin etkisi vardır. Yani özel olarak sınırları içerisinde aynı anda farklı iklim özellikleri gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. Güney-
konumun bir sonucudur. görülmektedir. Buna bağlı olarak bitki örtüsü çeşitliliği den kuzeye doğru gidildikçe cisimlerin gölge boyu uzar.
• Trabzon’daki çizgisel hızın Malatya’dan daha az olma- fazla olur. Aynı anda yaz ve kış sporlarına ait turizm faa- Güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı yükseltir. Türkiye’de
sının nedeni enlemdir. Yani matematik konumun bir liyetleri yapılabilir. İklim şartlarının farklı olmasına bağlı boylama bağlı olarak ise aynı anda tek ortak saat kullanı-
sonucudur. olarak sınırları içersinde farklı yaşam tarzları oluşur. lır. Bu durumlar Türkiye’nin matematik konumu ile ilgilidir.
• Trabzon’daki kalıcı kar sınırının Malatya’ya göre daha Doğru cevap C seçeneğidir. Türkiye’nin genç oluşumlu bir ülke olması ise özel konumu
alçaktan başlamasının nedeni enlemdir. Yani matematik ile ilgili bir özelliğidir. Doğru cevap C seçeneğidir.
o YAYINLARI
konumunun bir sonucudur. 4. Çözüm
Doğru cevap A seçeneğidir.
Boylam, dünya üzerinde herhangi bir yerin başlangıç
meridyenine uzaklığının açı cinsinden değeridir. Boylam 12. Çözüm
16. Çözüm etkisi, başlangıç meridyeninden doğuya ve batıya doğru Bir bölgedeki dağların Güneş ışınlarını alış yönü veya
Çanakkale
Çanakkale
Çanakkale Çanakkale İzmit Kastamonu Samsun Erzincan gidildikçe meydana gelen değişimleri ifade eder. Boylam Güneş’e bakış kısmı bakıyı ifade eder. Güney Yarım
Kastamonu
zaman kavramı (yerel saat) üzerinde etkilidir. Buna göre
Küre’de yer alan merkezlerin bakı yönü kuzey; Kuzey
E seçeneğinde yer alan “Güneşin doğuş ve batış saatleri”
Yarım Küre’de yer alan merkezlerin bakı yönü güneydir.
Balıkesir
İzmir Ankara yalnızca boylama bağlı olarak değişim göstermektedir. Bir dağın kuzey yamacının yıl boyunca güney yamacından
Muğla Adana Doğru cevap E seçeneğidir. daha fazla ısınması bu dağın Güney Yarım Küre’de yer
aldığını kesin olarak gösterir. Doğru cevap C seçeneğidir.
5. Çözüm
Yerel saat boylam değerlerine göre belirlenir. Buna göre
boylamları arasındaki farkın daha fazla olduğu Balıkesir 21 Aralık tarihinde Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe
ve Erzincan illerinde yerel saat farkı diğerlerine oranla gece süresi uzar. Sinop Antalya’nın kuzeyinde yer aldığı 13. Çözüm
daha fazladır. Doğru cevap C seçeneğidir. için verilen seçenekler içerisinde 21 Aralık tarihinde Türkiye’nin denizlere göre konumu, hangi kıtalar arasında
Sinop’ta gece süresi Antalya’dan uzundur. Doğru cevap yer aldığı, ticaret yollarına göre durumu ve ortalama yük-
17. Çözüm D seçeneğidir. seltisi Türkiye’nin özel konumunu belirleyen faktörler ara-
Türkiye arazisinin engebeli olması ve denizelliğe bağlı sında yer alır. Ancak enlem ve boylam matematik konumu
olarak kıyılarda nemli iklimin görülmesi Türkiye’nin özel 6. Çözüm ile ilgili kavramlardır. Doğru cevap C seçeneğidir.
konumu ile ilgilidir. Türkiye Orta kuşakta yer aldığı için Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve iki
kışın cephesel yağışların etkisinde kalır. Bu durum Tür- önemli boğaza sahip olması nedeniyle iklim çeşitliliği
kiye’nin matematik konumu ile ilgilidir. Doğru cevap C fazladır. Balıkçılık potansiyeli fazladır. Jeopolitik önemi 14. Çözüm
seçeneğidir. fazladır. Deniz ulaşımı gelişmiştir. Ancak Türkiye’nin genç Dünya’nın dönüş yönü batıdan doğuyadır. Doğuda yer
ve dinamik bir nüfusa sahip olması coğrafi konumla ala- alan merkezlerin yerel saatleri daha ileridir. Verilen iller
kalı değildir. Doğurganlık oranının fazla olması ile ilgilidir. arasında Hakkari en doğudadır ve öğle vaktini ilk yaşayan
TEST 3
Doğru cevap C seçeneğidir. ildir. 21 Haziran tarihinde Ekvator’dan kutuplara gidildikçe
DATA
1. Çözüm gündüz süresi uzar. Hatay en güneyde yer alan merkezdir
• 21 Aralık’ta Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz ve gece süresi en uzun olan ildir. Ekvator’dan kutuplara
yaşandığı için daha güneyde yer alan Antalya’da en 7. Çözüm gidildikçe güneş ışınlarının tutulma açısı artar. Artvin en
uzun gündüz yaşanır. Aynı boylam üzerinde yer alan merkezlerde gün içerisinde kuzeyde olan merkezdedir ve tutulma oranı en fazla Art-
• Konya diğer illere göre daha doğuda yer aldığı için yerel güneşin ufuk üzerinde en yükseğe geldiği anları ortaktır. vin’dedir. Doğru cevap A seçeneğidir.
saati diğerlerinden ileridir. Buna göre 45 doğu boylamı üzerinde yer alan Iğdır ile bir
• Çizgisel hız Ekvator’dan kutuplara doğru azaldığı için başka merkezin aynı boylam üzerinde yer aldığına kanıt
daha kuzeyde yer alan Eskişehir’de çizgisel hız daha olarak her iki merkezde de güneşin aynı anda en yüksek
azdır. seviyeye ulaşması verilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir. 15. Çözüm
• 21 Haziran’da kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi • Normalde aynı enlemde yer almalarına rağmen tarım
uzamaktadır. Buna göre daha kuzeyde yer alan Afyon’da 8. Çözüm ürünlerinin yükseltisi daha az olan İç Anadolu Bölge-
gündüz süresi Isparta’dan daha uzundur. • Belirlenen en eski sınırımız İran sınırıdır. si’nde Doğu Anadolu Bölgesi’nden daha erken olgun-
Ancak Eskişehir ve Antalya’nın başlangıç meridyenine • En uzun kara sınırına sahip olduğumuz ülke Suriye’dir. laşmasının nedeni özel konum şartlarıdır.
uzaklıkları aynı değildir. Çünkü dünya Ekvator’dan şişkin, • Habur sınır kapısı Irak sınırımızda yer alır. • Temmuz ayında yaz mevsiminin yaşanması Kuzey
kutuplardan basık bir şekle sahiptir. Buna bağlı olarak da • Ülkemizin batı komşuları Yunanistan ve Bulgaristan’dır. Yarım Küre’de yer almasının bir sonucudur. Yani mate-
Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe meridyenler arası Buna göre Ermenistan ile ilgili bir bilgi verilmemiştir. matik konumunun bir özelliğidir.
mesafe daralır. Aynı meridyen üzerinde yer alan merkez- Doğru cevap A seçeneğidir. • Ankara ile Yozgat arasında 2 saat 20 dakikalık zaman
lerin başlangıç meridyenlerine olan uzaklıkları farklılık farkının olması bu illerin bulundukları boylamla alakalı-
gösterir. Doğru cevap D seçeneğidir. dır. Yani matematik konumunun bir özelliğidir.
9. Çözüm Doğru cevap A seçeneğidir.
Aynı enlem üzerinde yer alan merkezlerin matematiksel
2. Çözüm
Yer çekimi Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe artar. iklim kuşağı, güneş ışınlarının geliş açısı, gündüz uzun-
lukları ve çizgisel dönüş hızları aynıdır. Ancak özel konum
III numaralı merkezde yer çekimi V numaralı merkez- şartlarına bağlı olarak iklim özellikleri farklılık gösterir. 16. Çözüm
den azdır. Doğuda yerel saat daha ileridir. IV numaralı Doğru cevap B seçeneğidir. Uç noktalarına göre Türkiye’nin en doğusu ile en batısı
merkezde yerel saat ileri II numaralı merkezde geridir. arasında 19 meridyen bulunmaktadır. Bu da doğusu ile
21 Haziran’da Ekvator’dan kutuplara gidildikçe gündüz batısı arasında 1 saat 16 dakika (19x4=76 dakika) yerel
süresi uzar. En uzun gündüz I numaralı merkezde yaşanır. 10. Çözüm saat farkına neden olmaktadır. Buna göre güneş Anka-
Güneş ışınları en eğik açı ile I numaralı merkeze düşer. Paraleller 180 tanedir. Birbirlerini kesmezler. Ardışık iki ra’da tepe noktasında iken yerel saat 12.00 olur. Edirne,
Sıcaklık ortalamaları; yükselti, enlem, yer şekilleri, kara- paralel arası mesafe 111 km’dir. Ekvator başlangıç para- Ankara’ya göre daha batıda yer aldığı için yerel saatinin
sallık ve denizellik gibi faktörlere göre farklılık gösterir. lelidir. Ancak boyları kutuplara gidildikçe artmaz aksine daha geri olması gerekir. Arada zaman farkı çok olmadığı
“Tüm merkezlerde sıcaklık ortalamaları aynıdır.” ifadesi dünyanın şekline bağlı olarak boyları kısalır. Doğru cevap için B seçeneğindeki güneşin konumu Edirne iline ait ola-
yanlışıtr. Doğru cevap E seçeneğidir. A seçeneğidir. bilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

203