Page 21 - MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI GYS MEMUR KONU ANLATIMLI - DATA YAYINLARI

KURTULUŞ SAVAŞI 3.

MUHAREBELER DÖNEMİ BÖLÜM

Gümrü Antlaşması’nın Önemi ve Sonuçları
CEPHELER ( TBMM’nin imzaladığı ilk antlaşmadır.
( TBMM’nin uluslararası ilk askeri ve siyasi başarı-
sıdır.
DOĞU CEPHESİ
( Misak-ı Milli’yi kabul eden ilk devlet Ermeni devle-
Ɖ TBMM’nin açtığı ilk cephedir. Mondros Mütarekesi’n- tidir.
çekilmiştir. DATA YAYINLARI
den sonra Ermeniler Doğu’da bağımsız bir Ermenis- ( Ermenistan TBMM’yi tanıyan, Sevr Antlaşması’nı
tan Devleti kurabilmek amacıyla saldırıya geçtiler. tanımayan ilk devlettir.
Ɖ Erzurum’da bulunan XV. Kolordu Komutanı Kâzım ( Doğu Cephesi kapanan ilk cephe oldu. Buradaki
Karabekir Paşa, Ermeni tehlikesine karşı ordusunu askeri birlikler Batı Cephesi’ne kaydırıldı.
dağıtmadı. TBMM kurulduktan sonra orduyu kendi- ( Türkiye Devleti ifadesi ilk kez kullanıldı.
sine bağladı. ( TBMM’nin gücü ve otoritesi arttı.

Ɖ Sevr Antlaşması’yla birlikte Ermeni saldırıları iyice ( Sovyet Rusya ile ilişkiler hızlandı.
arttı. Bunun üzerine Doğu Cephesi komutanı Kâzım ( Doğu sınırımızın belirlenmesinde ilk adım atıldı.
Karabekir Paşa, Ermenilere savaş ilan etti.

Ɖ Kâzım Paşa, Sarıkamış - Kars savaşlarında Erme- GÜNEY CEPHESİ
nileri yendi.
Ɖ Mondros Mütarekesi’nden sonra İngilizler Musul,
Ɖ Gümrü’ye çekilen Ermeniler, barış istemek zorunda Antep, Urfa ve Maraş’ı Fransızlar ise Adana ve Mer-
kaldılar. sin’i işgal ettiler.

Ɖ Doğu Cephesi’ndeki başarılarından dolayı Kâzım Ɖ İngiltere 15 Eylül 1915’de Fransa’yla anlaşarak Maraş,
Karabekir’e “Şark Fatihi” denilmiş ve Korgeneralliğe Urfa ve Antep’i Fransa’ya terk ettiler.
terfi etmiştir. Ɖ Fransızlar, Ermenilerle iş birliği yaparak Maraş, Urfa
ve Antep’i işgal ettiler.
Gümrü Barış Antlaşması (3 Aralık 1920) Ɖ Yöre halkı Fransızlara karşı savunmaya geçti ve
sonuçta Şubat 1920’de Maraş, Nisan 1920’de Urfa,
Ɖ Gümrü Antlaşması’na TBMM Hükümetini temsilen Ocak 1921’de de Antep işgalden kurtulmuştur.
Kâzım Karabekir, Erzurum Valisi Hamit Bey ve Erzu- Antep’e 1921 yılında Gazi unvanı, Maraş’a 1973’te
rum Vekili Süleyman Necati katılmıştır. Ɖ
Kahraman unvanı, 1984’te Urfa’ya Şanlı unvanı
Ɖ Türk-Ermeni sınırı, Aras Nehri-Çıldır Gölü hattına verildi.
Ɖ 1925’te Maraş’a, 2008’de Antep’e ve 2016’da Urfa’ya
Ɖ Ermeniler Sevr’i reddederek, Misak-ı Milli’yi tanıdı- İstiklal Madalyası verildi.
lar. Ɖ Adana’da Topçu Kemal Bey, Osman Bey, Ratip Bey;
Ɖ Ermeniler, Barış şartlarına uyarlarsa, TBMM’de Maraş’ta Kılıç Ali, Salim Bey ve Sütçü İmam; Urfa’da
Ermenilere ekonomik yardımda bulunacaktır. Ali Saip Bey; Antep’te Şahin Bey ve Kılıç Ali direnişin
simgesi olmuşlardır.
Ɖ Ermeniler Türkiye’ye düşmanlık yapmayacak. Sakarya Zaferi’nden sonra Fransa TBMM ile Ankara
Ɖ Kars, Kağızman, Sarıkamış, Iğdır ve Kulp geri alın- Ɖ Antlaşması’nı imzalayarak bölgeyi terk etti (20 Ekim
mıştır. 1921). Böylece Güney Cephesi de resmen kapandı.
Ɖ Ermeniler herhangi bir saldırıya uğrar ve yardım NOT
isterse, Türkiye Ermenilere askeri yardımda buluna- ŗ
caktır. ( Güney Cephesini diğer cephelerden ayıran en
Ɖ Türkiye’deki Ermenilerle Ermenistan’daki Müslüman- önemli fark bu cephenin düzenli ordunun katkısı
olmadan Kuvâ-yı Milliyeciler tarafından kurtarılmış
lar diğer yurttaşlar gibi eşit sayılacaktır.
olmasıdır.
Ɖ Türklere karşı silah kullanmamış olan Ermeniler ( Ankara Antlaşması ile; Güney Cephesi kapandı,
isterlerse altı ay içinde geri gelip eski yerlerine yerle- buradaki birlikler Batı Cephesi’ne kaydırıldı ve ilk
şebileceklerdir. kez bir İtilaf Devleti (Fransa) TBMM’yi tanıdı.