Page 78 - tyt-milli-savunma-soru-22

578 SANAT FELSEFESİ (ESTETİK)
18 Estetik XIX. yüzyılda Baumgarten tarafından kul- 21 Platon, duyularımızla kavradığımız varlıkları, ide-
lanılmıştır. Yunanca “aisthesis” sözcüğünden gelir aların birer kopyası olarak tanımlar. Sanat yapıtı,
ve anlamı “duyusal algı” demektir. Estetik, duyusal doğal nesnesinin bir taklididir. Çünkü sanatçı, sanat
olanın bilgisi olup duyusal olanın sadece “güzel- eserinde gerçek dünyasının (ideaların) yansımala-
likle” olan ilişkisini ele alır. Güzel olan da doğada rını aktarmaktadır.
ve sanat eserinde bulunur. Platon’un sanat anlayışına dayanarak ulaşılabi-
Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? lecek yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Güzellik her sanatçıda farklı görülür. A) Sanat, yaratıcı hayal gücüne dayanır.
B) Güzel, kendisini duyusal algılarla duyurur. B) Sanat, aslında doğanın bir taklididir.

C) Estetik, güzel olanın bilgisine ulaşmaya çalışır. C) Sanatın oluşumunda, sanatçının duyguları ön
D) Estetik, duyusal olan güzeli inceler. plandadır.
E) Estetik, hem doğal hem yapay güzelin peşindedir. D) Sanat, insana haz vermelidir.
E) Sanat, insanı insan yapan bir oyundur.

19 Güzellik, insandan bağımsız olarak vardır. Bir 22 c Plotinos’a göre “güzel” gerçek varlıktır. Onu ger-
nesne güzelse o nesneye bakan bir alımlayıcı olsa
da olmasa da o, güzel olmaya devam edecektir. çek varlık yapan ise “bir”dir, “iyi”dir. İyi ideası her
şeyi güzelleştiren, iyi kılan temel ilkedir.
Yukarıda verilen görüş estetik değer ile ilgili ola-
rak aşağıda verilen yargılardan hangisini destek- c Kant’a göre iyi, ahlakla ilgili bir kavramken
güzellik, estetik bir kavramdır. Güzelden haz
ler niteliktedir?
duymakla yetinilir. Güzelin eyleme ilişkin bir zor-
A) Nesne, kendi başına güzel değildir. layıcılığı yoktur.
B) İnsandan bağımsız bir estetik değer yoktur. Kant’ı, Plotinos’tan ayıran nokta aşağıdakilerden

C) Güzellik değerini, insanda uyandırdığı duygu- hangisidir?
lardan alır. A) Güzelliği iyi olandan soyutlama

D) Güzellik, değerini kendinde taşır. B) Güzeli ahlaki açıdan değerlendirme
E) Güzellik, bakanın nesnelere yüklediği manadır. C) Güzeli gerçek varlık olarak kabul etme
D) İyi ve güzel olanı aynı sayma

E) Tanrı’yı, iyinin ve güzelin kaynağı olarak görme
20 Sanat eseri, bizi nasıl bu kadar etkiliyor? Şiire,
heykele, tabloya “sanat eseri” niteliği kazandıran
şey nedir? İnsan kendisini bir sanat eseri karşı- 23 Güzelliği, matematiksel uyum ve orantıyla tanım-
sında bulunca ne hisseder? Sorularının temelinde ladığımızda “altın müzikal ton” ve “ahlaksal eylem-
“sanat” tanımı yatmaktadır. Sanatı, çeşitli öğele- ler” gibi yalın olan şeylerin güzelliklerini açıklamak
rin kaynaşmasıyla biçimlenen, içi ile dışı bir olan, sorun olmaktadır. Çünkü bu tür yalın şeylerle ilgili
duygu, düşünce, renk, çizgi ve ses bileşimi olarak olarak “Güzellik neyin uyumu, neyin orantısıdır?”
görmek yanlış olmaz. Sanat eserinde değişen şey gibi sorular yanıtsız kalmaktadır.
içerik değil, biçim ya da biçimsel bakıştır. Paragrafta eleştirilen görüş aşağıdakilerden han-
Paragrafa göre aşağıdakilerden hangisi sanat gisidir?
eserinde bulunmayacak özelliklerden biridir? A) Güzellik tanrısal aklın nesnelere ışımasıdır.
A) Fayda amacı taşımak B) Kavranamayacak ölçüde büyük olan nesneler
B) Öz ile biçim anlamında uyuşmak de güzel olabilir.
C) Biricik olmak C) Güzellik, oran ve simetridir.
D) İnsan eseri olmak D) Sanat, doğal güzelliklerin yansıtılmasıdır.

E) Emek gerektirmek E) Engin, ucu bucağı olmayan şeyler güzel olabilir.

EDİTÖR YAYINEVİ