Page 35 - 8-sinif-vip-tum-dersler-soru-bankasi-22

227
FİİLDE ÇATI (ÖZNE-YÜKLEM İLİŞKİSİ) 8. BÖLÜM – 1. TEST
• Çatı özelliği, sadece yüklemleri fiil olan cüm- • Etken fiillerde “-l-, -n-, -ş-, -laş-” çatı eklerin-
lelerde aranır. İsim soylu sözcüklerin yüklem den hiçbiri yoktur.
olduğu cümlelerde çatı özelliği aranmaz. ³ Sınıf arkadaşlarım, hazırladığım projeyi çok
³ Tüm arkadaşlarım, olayın yaşandığı gün beğendiklerini söylediler.
oradaydı. (Çatı özelliği aranmaz.) Edilgen Çatılı Eylemler
³ Şehrin sokakları dün de kalabalıktı. (Çatı • Edilgen fiillerde “-l-, -n-” çatı eklerinden biri
özelliği aranmaz.) vardır.
Etken Çatılı Fiiller ³ Bu binalar yaklaşık otuz yıl önce yapılmış.

• Etken fiillerin yüklem olduğu cümlelerde eyle- • Edilgen fiillerin yüklem olduğu cümlelerde ey-
min yapanı, yani asıl özne bellidir. lemi yapan kişi, yani özne belli değildir.
³ Bizim salonda olduğumuzu onlar da uzun ³ Evimizin önündeki çınar ağacı, ben dünya-
süre sonra fark etmişti. ya geldiğimde dikilmiş.

1. Edilgen fiiller işin kimin tarafından yapıldığını bil- 4. I� Onu yıllar sonra bu mahallede gördüm.
dirmez. Bu cümlelerde nesne, özne olarak değer- II� Uçak rötar yaptığı için yolcular havaalanların-
lendirilir. Bu özneye sözde özne denir.
da bekliyor.
Aşağıdakilerin hangisinde “sözde özne” yok- III� Siparişler, iftar saatine kadar yetiştirildi.
tur?
IV� Ev sahibimiz, bizi hiçbir konuda kırmadı.
A) Tüm belgeler yakıldı.
Yukarıdaki cümlelerin hangisi öznesine göre
B) Çocuklar etrafına bakınıyor. çatı yönünden diğerlerinden farklıdır?
C) Hasta, ameliyata alındı.
A) I B) II C) III D) IV
D) Bize iki kişilik yer ayrılmış.

2. (I) Bugün seviyeli müzik yerine, kalabalığın zevki- 5. (I) Öğleden sonra yağmur başladı. (II) Bulutlar
ne seslenme yoluna gidiliyor. (II) Magazin kültürü, güneşi sakladı. (III) Yağmur önce hafif damlalar
asıl musikimizi ve zevkimizi korumayı güçleştiri- hâlinde yağdı. (IV) Sonra yağmur hızlanınca pen-
yor. (III) Kalabalığın zevki müziği yapanlara hâkim cereler kapatıldı.
oldu. (IV) Seviye muhafaza edilmedi.
Cümlelerin hangisinde özne-yüklem ilişkisine
Bu parçada numaralandırılan cümlelerin özne- göre farklı bir çatı özelliği vardır?
sine göre çatı özellikleri aşağıdakilerin hangi-
sinde doğru verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV

I. cümle II. cümle III. cümle IV. cümle
A) Etken Edilgen Etken Etken 6. Edilgen çatılı cümlelerde işi yapan unsur bilinmez;
B) Edilgen Edilgen Edilgen Etken bu bakımdan özne, sözde öznedir. Örneğin “Ça-
C) Edilgen Etken Etken Edilgen maşırlar yıkandı.” cümlesinde yıkama eylemini
D) Etken Etken Etken Edilgen yapan belli olmadığından bu fiil edilgen çatılıdır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde işi
yapan belli değildir?
3. “Katılmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han- A) Uğraşmasına rağmen arabayı çalıştıramadı.
gisinde özne-yüklem ilişkisi yönüyle diğerle- B) İş birliği yapan öğrenciler çok güzel projeler
rinden farklıdır?
ortaya koymuşlardı.
A) Gezi grubumuza yedi kişi daha katıldı.
C) Müze çok iyi korunmasına rağmen mücevher-
B) Benim fikrime Merve de katılıyor. ler çalındı.
C) Bu pastaya biraz daha krema katılmalıydı. D) Babam, doludan korumak için arabasının üze-
D) Gelecek sene orduya katılacak. rini örttü.
EDİTÖR YAYINEVİ