Page 83 - 10-sinif-vip-tum-dersler-soru-bankasi-22

483
DÜNYA'NIN TEKTONİK OLUŞUMU - JEOLOJİK ZAMANLAR 1. ÜNİTE – 1. TEST
DÜNYA'NIN TEKTONİK OLUŞUMU
1- Yer kabuğu: Yerin üst katmanıdır. Dünya'nın dış kısmına denir. Sial ve sima adı verilen iki ayrı taba-
kadan oluşur.
2. Manto: Alt ve üst manto olarak ikiye ayrılır. İç kuvvetin kaynağıdır. Akışkan ve kızgın hâldedir. Dün-
ya'nın yaklaşık üçte ikisini oluşturur.
3. Çekirdek: Dış ve iç çekirdek olmak üzere ikiye ayrılır. Yapısında daha çok demir ve nikel bulunduğu
için nife veya ağır küre adını da almıştır. Dış çekirdeğin sıvı iç çekirdeğin de aşırı basınçtan dolayı katı
olduğu tahmin edilmektedir.
JEOLOJİK ZAMANLAR
• Yer kabuğunun oluşması ve canlıların ortaya çıkmasından günümüze kadar geçen zaman; Prekambriyen,
Paleozoik, Mezozik ve Senozoik olmak üzere birbirinden farklı dönemlere ayrılmıştır. Bu dönemlere jeolojik
zamanlar denir.

1. Yerin yapısı ile ilgili olarak aşağıdakilerden han- 3. Türkiye'nin tektonik oluşum süresi ile ilgili veri-
gisi yanlıştır? len bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Dıştan içe doğru yer kabuğu, manto ve çekirdek A) İstanbul ve Çanakkale Boğazları Kuvaterner'de
olmak üzere üç bölümden oluşur. oluşmuştur.
B) Yerin merkezine doğru yoğunluk artar. B) Zonguldak'taki taş kömürü yatakları birinci jeolo-
C) Sial karaların altında ince, okyanusların altında jik zamanda oluşmuştur.
kalındır. C) Türkiye bugünkü genel görünümünü Kuvater-
D) Depremler yerin iç yapısı hakkında bilgi verir. ner'de kazanmıştır.
E) Yerin merkezine doğru sıcaklık her 33 metrede D) Tethis Denizi ikinci jeolojik zamanda oluşmuştur.
1 °C artar. E) Birinci jeolojik zamanda Toros Dağları oluşmuş-
tur.

2. Mantonun alt kısımlarındaki sıcaklık 5000 °C civa-
rındadır. Bu yüksek sıcaklıktan dolayı eriyen mad- 4. Tuz, linyit ve petrol yatakları aşağıda verilen je-
deler hafifleyerek yükselmekte, üst kısımlarda ise olojik dönemlerin hangisinde ortaya çıkmıştır?
soğuyan maddeler aşağıya doğru inmektedir. Man- A) Prekambriyen B) Paleozoyik C) Mezozoyik
todaki konveksiyonel akıntılardan dolayı yer kabuğu
hareket etmektedir. Yer kabuğu hareketleri sonucun- D) Senozoyik E) Permiyen
da tektonik hareketler meydana gelmektedir.
Yukarıdaki paragraftan yola çıkarak aşağıdaki
sonuçlardan hangisine ulaşılamaz?

A) Mantodaki sıcaklıktan dolayı maddeler hareket 5. II
hâlindedir. V
I
B) Yer kabuğunun hareket hâlinde olmasının nede-
ni konveksiyonel akıntılardır. IV
III
C) Yer kabuğu hareketleri sonucunda kıvrılma, kı-
rılma, yükselme ve çökme hareketleri görülür.

D) Maddeler aldığı ısıya bağlı olarak aşağıya veya
yukarıya doğru hareket etmektedir. Yukarıda numaralandırılmış yerlerden hangisi
Paleozoyik’te oluşmamıştır?
E) Mantonun sıcaklığı diğer katmanlardan daha
yüksektir. A) V B) IV C) III D) II E) I
EDİTÖR YAYINEVİ