Page 23 - 10-sinif-vip-tum-dersler-soru-bankasi-22

İSLAMİYET ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI 1. ÜNİTE - 3. TEST 131

• İslamiyet etkisinde gelişen Türk edebiyatı 10. yüzyıldan itibaren gelişmeye başlamış ve Geçiş Dönemi ola-
rak adlandırılan bu dönemde ilk İslami eserler yazılmıştır. Bu eserler; Yusuf Has Hacip'in yazdığı Kutadgu
Bilig, Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı Dîvânu Lugâti't-Türk, Edip Ahmet Yükneki'nin yazdığı Atabetü'l Haka-
yık, Ahmet Yesevi'nin yazdığı Divanı Hikmet ve dönemin dili açısından önemli bir yere sahip olan Dede
Korkut Hikayeleridir. Geçiş Dönemi eserlerinde İslamiyet öncesi ile İslamiyet sonrası özellikleri bir arada
yer alır.
• İslamiyet etkisinde gelişen Türk edebiyatı, halk edebiyatı ve divan edebiyatı olmak üzere ikiye ayrılır.
Halk Edebiyatı: İslamiyet öncesi dönemin devamı Divan Edebiyatı: Arap ve Fars edebiyatlarının
niteliğinde olan; sade dil, hece ölçüsü ve dörtlük esa- etkisiyle şekillenen, şiirde anlam kapalılığının ve
sına göre şiirler söylenen bir edebiyattır. Halk edebi- sanatlı söyleyişlerin hakim olduğu, aruz ölçüsünün
yatı; anonim halk edebiyatı, aşık edebiyatı ve dini-ta- kullanıldığı bir edebiyattır. XIII. yüzyılda Hoca Deh-
savvufi halk edebiyatı olmak üzere üçe ayrılır. hani'nin yazdığı şiirlerle başlamıştır.

1. İslamiyet öncesi dönemde atasözünün karşılığı 3. Halk ozanlarının ortaya koyduğu eserlerin oluştur-
I II duğu edebiyattır. Kökü, Orta Asya’ya kadar dayanır.
olarak kullanılan sözlere sav denir. Bu sözler Sazlarla söylenen doğaçlama şiirlerden oluşur.
III
Bu parçada özellikleri verilen edebiyat aşağıda-
sözlü gelenekten aktarılarak ve bazı ses değişim- kilerden hangisidir?
IV
A) Tekke - tasavvuf edebiyatı
lerine uğramış bir şekilde günümüze kadar gel-
B) Âşık edebiyatı
miştir. Yusuf Has Hacip’in yazdığı Dîvânu Lugâti't-
V C) Anonim halk edebiyatı
Türk adlı eserde bu sözlerin örneklerine rastlanmak- D) Divan edebiyatı
tadır. E) Millî edebiyat
Yukarıdaki parçada numaralandırılmış ifadelerin
hangisinde bilgi yanlışlığı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
4. 13. yüzyılda Anadolu’da başlamış ve 19. yüzyılda
sona ermiştir. Havas denilen yüksek tabaka tarafın-
dan meydana getirilmiştir. Temelinde İslam kültürü
olan bu edebiyat Arap ve Fars edebiyatlarının etki-
sinde gelişmiştir.
Bu parçada sözü edilen edebiyat aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Halk edebiyatı B) Divan edebiyatı
2. I. Arapça ve Farsça kelimelerin ağırlıkta olduğu C) Tanzimat edebiyatı D) Millî edebiyat
süslü bir dil kullanılmıştır.
E) Fecriati edebiyatı
II. “Sanat toplum içindir.” anlayışı ön plandadır.
III. Şiirlerde genellikle soyut konular işlenmiştir.
IV. Tuyuğ, koşma, destan en çok kullanılan nazım
şekilleridir.
5. Aşağıda verilen nazım şekillerinden hangisi İs-
Divan edebiyatı ile ilgili yukarıda verilen bilgiler- lamiyet sonrası Türk edebiyatı şiir anlayışlarıyla
den hangileri doğrudur? ilgili değildir?

A) I ve III B) I ve IV C) II ve IV A) Kaside B) Gazel C) Koşma
D) II, III ve IV E) I, II ve III D) Mani E) Koşuk
EDİTÖR YAYINEVİ