Page 39 - 7-sinif-telafi

38 METİN TÜRLERİ

• Olmuş, olması mümkün olayların yanında ola- Yer (Mekân)
Örnek:
ğanüstü olayların yer aldığı metin türleri de • Hikâyede anlatılanların geçtiği yerler
EDİTÖR YAYINEVİ
Saat 02.30 sıralarında Caferağa Mahallesi Yasa vardır. hikâyenin akılda kalmasına yardımcı olur
Caddesi’nde bulunan 3 katlı binada yangın meydana • Masal, fabl, fıkra ve hikâye (öykü) gibi metin- ve yaşananların nerede gerçekleştiğini
geldi. Balıkçılar Çarşısı olarak bilinen bölgede bulu- ler anlatma esasına dayalıdır yani hikâye edici belirtir.
nan ve balık restoranı olarak kullanılan binada henüz metin türleridir.
belirlenemeyen bir nedenle binanın çatı katında Hikâye (Öykü) ANLATICI
yangın çıktı. Kısa sürede alevler tüm binayı sardı. • Yaşanmış veya yaşanabilecek bir olayın yer, • Anlatmaya bağlı metinlerde geçen olay-
İhbar üzerine olay yerine giden itfaiye ekipleri yol- zaman ve şahıs unsurlarına bağlanarak anlatıl- ları okura anlatan (aktaran) kişiye anlatıcı
ların dar olması ve hatalı parklar nedeniyle yangına masına hikâye denir. denir.
müdahale etmekte zorluk yaşadı. Yangına müdahale • Hikâye serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden • Anlatmaya bağlı metinlerde (masal, fabl,
eden itfaiye ekipleri yangının diğer binalara sıçra- oluşur. roman, hikâye vb.) anlatıcı farklı şahısla-
maması için yoğun çaba sarf etti. • Serim bölümünde konu (olay) karmaşıklaşır ve ra göre anlatımda bulunabilir.
çözüm bölümünde olay bir sonuca bağlanır.
Sohbet (Söyleşi) • Anlatıcı anlatımında birinci ya da üçüncü
• Bir konunun fazla derinleştirilmeden biriyle kar- HIKÂYENIN UNSURLARI kişi ağzından anlatımı tercih eder.
şılıklı konuşuluyormuş gibi yazılmasıyla oluşturu- Olay
lan öğretici metin türüne sohbet denir. Birinci Kişi Ağzından Anlatım
• Her hikâye bir olay etrafında şekillenir. Hikâye-
de anlatılan olay genellikle yüzeyseldir. • Anlatıcı olayları anlatırken “ben” ya da
Örnek:
• Hikâyede anlatılan olay okurda merak oluştu- “biz” şahıslarına göre anlatımda bulunur.
Bir kimse ile samimi olmak; ona içimizi açmak, onun rur. • Birinci kişi ağzından anlatımda genellikle
da bize içini açmasını beklemek demektir. Ya ben Şahıs Kadrosu (Kahramanlar) olaylar, olayları yaşayan kahramanın ağ-
sizin içinizdekileri öğrenmek, size de benim içim- • Hikâyede birden çok kahraman olabilir. Ancak zından dile getirilir.
dekileri söylemek istemiyorsam? Benden size içimi her hikâyenin genellikle bir veya iki asıl kahra-
dökmemi beklemeyin; onu kendime, bir de yıllardır manı vardır. Üçüncü Kişi Ağzından Anlatım
tanıyıp huyunu suyunu iyice öğrendiğim kimselere • Hikâyede kahramanlar anlatılırken de ayrıntıya • Anlatıcı olayları aktarırken “o” veya “on-
saklarım. Siz dostluğu öyle çarçabuk kurulur bir şey yer verilmez. lar” şahıslarına göre anlatımda bulunur.
mi sanıyorsunuz? Zaman Yani anlatımda üçüncü tekil ya da üçün-
HIKÂYE EDICI METINLER • Hikâyede anlatılan olay belli bir zaman dilimine cü çoğul şahıs kullanılır.
• İlgi çekici olayın ya da sonucun neden-sonuç sığdırılır. • Anlatıcı genellikle gözlemci konumunda-
ilişkisi içinde anlatılmasına hikâye edici anlatım • Anlatılan olay uzun bir zaman dilimini kapsa- dır, gözlemlediği olayları anlatır.
denir. Bu anlatım türünün olay, yer (mekân), kişi yabileceği gibi bir günü ya da bir anı da kap- • Anlatıcı, çoğu zaman yaşananlar ve kah-
ve zaman ögeleri vardır. sayabilir. ramanlarla ilgili her türlü bilgiye sahiptir.