Page 33 - 7-sinif-telafi

32 YAZIM KURALLARI

KISALTMALARIN YAZIMI • “Sanki, çünkü, meğerki, mademki, belki, hâlbu- BIRLEŞIK SÖZCÜKLERIN YAZIMI
• Kurum, kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adları ki, oysaki” sözcüklerinde “ki” kalıplaşmış ola-
EDİTÖR YAYINEVİ
kısaltılırken her kelimenin ilk harfi büyük yazılır rak bitişik yazılır. Bitişik Yazılan Birleşik Sözcükler
ve harfler arasına nokta konmaz. Ek olan “-ki”: Ek görevinde kullanılan “-ki” hem • Birleşen kelimelerden her ikisinin ya da
⤷ TDK (Türk Dil Kurumu), KD (Kuzeydoğu) sıfat hem de zamir yapabilir. Her iki durumda sadece ikinci kelimenin kendi anlamını
• Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve da sözcüğe bitişik yazılır. “-ki” ekini cümleden kaybetmesiyle oluşan kelimeler bitişik
T. (Türkçe) kısaltmaları dışında büyük harfle ya- çıkardığımızda cümlenin anlamında daralma ya yazılır.
pılan kısaltmalarda araya ve sona nokta konmaz. da bozulma meydana gelir. ⤷ kızılkanat (balık), yalıçapkını (kuş), kar-
• Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının dışında ka- gaburnu (alet), adayavrusu (tekne)...
lan kelimeler kısaltılırken ilk harfle birlikte keli- ⤷ Şuradaki iki katlı ev bizim. (“-ki” eki sıfat • Birleşirken ses düşmesi ya da ses türe-
meyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısal- yapmıştır ve bu durumda bitişik yazılır.) mesine uğrayan kelimeler bitişik yazılır.
tılan kelime grubu özel ad kapsamına giriyorsa ilk ⤷ hissetmek (his - s - etmek), kaybolmak
harf büyük, cins ad kapsamına giriyorsa ilk harf “DE” BAĞLACININ VE “-DE” EKININ YAZIMI (kayıp - olmak), sütlaç (sütlü - aş)...
küçük yazılır. Bağlaç olan “de”: “de” bağlacı her zaman ken-
⤷ İng. (İngilizce), Prof. Dr. Ali Bey, ed. (edebiyat) dinden önceki kelimeden ayrı yazılır ve cümleden • Birleşirken tür değişmesine uğrayan keli-
• Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltması kullanılır. çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulmaz. Ayrıca meler bitişik yazılır.
⤷ m (metre), g (gram), kg (kilogram), l (litre) “de” bağlacı hiçbir zaman “ta, te” şeklinde yazıl- ⤷ Dedikodu (Fiil soylu iki sözcük tür de-
TARIHLERIN YAZIMI maz. ğişmesine uğrayarak birleşik isim ol-
muştur.)
• Tarihler yazılırken gün ve yıl rakamla; ay, hem ra- ⤷ Okuduğu kitabı da ben vermiştim.
kamla hem de yazıyla gösterilebilir. ⤷ Ateşkes (Bir isimle bir fiil birleşerek bir-
⤷ 20 Ocak 2019, 20. 01. 2019 Ek olan “-de”: “-de” eki her zaman kendinden leşik isim olmuştur.)
• Tarih bildiren sayılardan sonra gelen ekler kesme önceki kelimeye bitişik yazılır ve cümleden çıka- Ayrı Yazılan Birleşik Sözcükler
işaretiyle ayrılır. rıldığında cümlenin yapısı ve anlamı bozulur. Bu • Birlikte kullanılan kelimelerden hiçbiri
⤷ 19 Mayıs 1919’da Kurtuluş Savaşı’nın ilk adımı ek özel isimlere eklenince kesme işaretiyle ayrılır. anlamını kaybetmemişse ya da ikinci ke-
atıldı. Ayrıca “-de” ekinin ünsüz uyumlarına uygun ola- limenin anlamı değişmemişse bu kelime-
“KI” BAĞLACININ VE “-KI” EKININ YAZIMI rak “-ta, -te” şekli de vardır. ler ayrı yazılır.
Bağlaç olan “ki”: Bağlaç olan “ki” her zaman ayrı ⤷ Bütün param Ahmet’te kaldı. ⤷ kılıç balığı, ateş böceği, küpe çiçeği,
yazılır. Cümleden çıkardığımızda cümlenin anla- “MI” SORU EKININ YAZIMI mum çiçeği, yılan taşı, alçı taşı...
mında herhangi bir değişiklik ortaya çıkmıyorsa • “mı, mi, mu, mü” soru eki her zaman kendin- • “Etmek, kılmak, olmak” yardımcı fiilleriy-
burada kullanılan “ki” nin bağlaç görevinde oldu- den önceki kelimeden ayrı yazılır. Bu soru ekin- le kurulan birleşik fiiller ses düşmesi ya
ğunu söyleyebiliriz. den sonra gelen ekler ise bitişik yazılır. da ses türemesi yoksa ayrı yazılır.
⤷ Öyle bir konuşma yapacağım ki herkes beni
ayakta alkışlayacak. ⤷ Yaz tatilinde köye mi gittin? ⤷ fark etmek, yok etmek, memnun olmak