Page 136 - 7-sinif-telafi

6. ÜNİTE: YAŞAYAN DEMOKRASİ 135

DEMOKRASİNİN SERÜVENİ KURULTAY • Ancak meclisi açma ve kapama yetkisi
• Demokrasi sayesinde duygu ve düşünceler öz- • Hükümdarlara Gök Tanrı tarafından devleti padişaha ait olduğu için tam demokrasi
EDİTÖR YAYINEVİ
gürce açıklanmış , yasalar çıkarılmış ve eşitlik yönetme yetkisi verildiğine inanılırdı. Bu yetki- sağlanamamıştır.
sağlanmıştır. ye kut denirdi. Kurultaya hakanın eşi (hatun), • II. Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle halk
önemli devlet adamları ve boy beyleri katılırdı. seçme ve seçilme hakkını kullandı.
• Demokrasi günümüzdeki şekline gelene kadar DİVAN
birçok aşamadan geçmiştir. • Türklerin İslamiyet’i kabul etmesiyle birlik- ATATÜRK VE DEMOKRASİ
• MÖ 5. yüzyılda Roma’da 12 Levha Kanunları’nda te toy ve kurultayların yerini Divan adı verilen BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN AÇILMASI
vatandaşlık hukuku ile devlet ve vatandaş ilişki- meclisler almıştır. • Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920’de
leri düzenlenmiştir. • Türk tarihinde yaşanan demokratikleşme ha- Ankara’da açılmıştır.
• 1215 yılında İngiltere’de ilan edilen Magna Carta reketlerinin ilk adımı 1839’da Sultan Abdülme- CUMHURİYETİN İLANI
ile kralın yetkileri sınırlandırılırken halka da bazı cid Dönemi’nde ilan edilen Tanzimat Fermanı • Mustafa Kemal Paşa devletin adının kon-
haklar tanınmıştır. (Gülhane-i Hatt-ı Hümayunu)’dır. ması ve yönetim biçimindeki sorunların
• 1689 yılında İngiltere’de ilan edilen Haklar Bildi- • İlan edilen bu ferman ile kanun önünde herkes giderilmesi için cumhuriyetin ilanı çalış-
risi’yle kralın bazı yetkileri sınırlandırılmıştır. Soy- eşit sayılmıştır. malarına başladı.
lulara ve diğer yurttaşlara bazı hak ve özgürlük- • Hatta 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı • 29 Ekim 1923 günü 1921 Anayasası’n-
lerin tanınması öngörülmüştür. ile gayrimüslimlere daha çok hak verilmiştir. da değişiklik önerisi Meclise sunuldu ve
• 1789’da Fransız İhtilali ile mutlak monarşi yıkıla- • Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Fermanı ile ilk cumhuriyet ilan edildi. Mustafa Kemal
rak cumhuriyet yönetimi kurulmuştur. kez hukukun üstünlüğü kabul edilmiştir. cumhurbaşkanı seçildi. Devletin adı Tür-
• Tanzimat Fermanı demokratikleşme yolunda kiye Cumhuriyeti Devleti oldu.
• 1948’de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ilan atılan ilk adımdır.
edilmiş ve bireylerin hak ve özgürlükleri güvence ÇOK PARTİLİ HAYAT GEÇİŞ DENEMELERİ
altına alınmıştır. • 1876 yılında II. Abdülhamid Dönemi’nde I. • Parti; devlet yönetimi konusunda aynı
Meşrutiyet’in ilan edilmesiyle ilk kez anayasal
• Meclisin bir kararı almakta zorlanması veya ken- düzene geçilmiştir. düşünceye sahip insanların bir araya ge-
lerek oluşturduğu siyasi teşkilatlanmadır.
di içinde uyuşmazlığa düşmesi sonucunda halk • I. Meşrutiyet’in ilan edilmesi ile halk ilk kez kı-
oylaması yapılarak karar alınır. Buna referandum sıtlı da olsa yönetime katılmıştır. Bu dönemde • Çok partili demokratik rejimlerde halk,
(halk oylaması) denir. siyasi partiler aracılığıyla kendi düşünce-
açılan Mebusan Meclisi’nde Müslüman ve gay- lerini serbestçe ifade etme özgürlüğüne
DEMOKRASİNİN TEMEL İLKELERİ rimüslimlerden oluşan, halkın seçtiği Mebusan sahiptir.
• Milli egemenlik Meclisi ve padişah tarafından seçilen 26 üyesi • İktidar partisinin denetlenmesi için mu-
bulunan Ayan Meclisi oluşturuldu.
• Özgürlük • Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası olan Kanun-i halefet partisine ihtiyaç vardır.
• Eşitlik Esasi 23 Aralık 1876’da ilan edilmiştir. • Mustafa Kemal bu nedenlerle çok parti-
li siyasi ortamın gerekliliğine inanmış ve
• Çoğulculuk • Padişahın yetkileri ilk kez anayasa ile sınırlan- muhalefet partilerinin kurulmasını des-
• Katılım dırılmıştır. teklemiştir.