Page 101 - 7-sinif-telafi

100 5. ÜNİTE: IŞIĞIN MADDE İLE ETKİLEŞİMİ

• Düz aynaların üzerine paralel gelen ışık deme- Çukur Aynanın Kullanıldığı Yerler • İnce kenarlı merceğe paralel bir ışık de-
ti, paralel olacak şekilde yansır. Cisim aynadan • Makyaj aynası, dişçi aynası, güneş fırınları, meti gönderildiğinde ışınlar kırılarak bir
uzaklaştıkça görüntü aynadan uzaklaşır, cisim araba farları, el fenerleri, projeksiyon cihazları, noktada toplanır. Bu noktaya odak nok-
aynaya yaklaştıkça görüntü aynaya yaklaşır. ışık mikroskobu tası denir.
Düz Aynaların Kullanıldığı Yerler TÜMSEK AYNA • Bir cismin ince kenarlı mercekteki görün-
• Düz aynaların kullanım amacı cisimlerle aynı bü- • Yansıtıcı yüzeyi kürenin dış yüzeyi gibi tümsek tüsü belli bir mesafede düz ve cisimden
yüklükte olan görüntüleri elde etmektir. Ayrıca ısı olan aynalardır. Işığı dağıtma özelliği vardır. büyük oluşur. Bu nedenle büyüteç görevi
ve ışık yalıtımı sağlamak için binaların dış cephe- Tümsek aynalara gönderilen ışınlar birbirinden yapmaktadır.
lerinde düz ayna kullanılır. uzaklaşarak yansır. Tümsek aynalarda cismin • Kalın kenarlı merceğe gelen ışınlar birbi-
görüntüsü düz ve cisimden daima küçüktür. rinden uzaklaşacak şekilde kırılır.
• Projeksiyon, periskop gibi aletlerin yapısında da
kullanılır. Evlerde, mağazalarda ve iş yerlerinde Tümsek Aynanın Kullanıldığı Yerler • Kalın kenarlı merceklerde cismin görüntü-
de düz aynalar kullanılır. • Arabaların yan aynaları, otoparklarda kullanılan sü cisimden küçük ve düz oluşur. Bu sa-
yede geniş bir alanı görmek mümkün olur.
aynalar, alışveriş merkezlerinde kullanılan ay-
KÜRESEL AYNALAR VE ÖZELLİKLERİ EDİTÖR YAYINEVİ • Doğaya bilinçsizce bırakılan camlar gü-
nalar, araçlarda dikiz aynası
• Yansıtıcı yüzeyi bir kürenin iç ya da dış yüzeyi IŞIĞIN KIRILMASI VE MERCEKLER neşten gelen ışınları ince kenarlı mercek
biçiminde olan aynalara küresel ayna denir. Kü- gibi tek bir noktada toplayıp yansıttığın-
IŞIĞIN KIRILMASI da orman yangınlarına sebebiyet verebi-
resel aynalar ikiye ayrılır.
• Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam lir.
ÇUKUR AYNA ortama geçerken doğrultusunu değiştirmesi MERCEKLERİN KULLANIM ALANLARI
olayına kırılma denir.
• Yansıtıcı yüzeyi kürenin iç yüzü gibi çukur olan • Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçen • İnce kenarlı mercekler; hipermetrop adı
aynalardır. Cisim çukur aynanın merkezinin dışın- ışık normale yaklaşarak kırılır. verilen yakını görememe göz kusuru-
da ise; görüntü cisme göre ters ve boyu cismin nun giderilmesinde kullanılan gözlük ve
boyundan küçüktür. Cisim çukur aynanın merke- • Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçen lenslerde, mikroskop, teleskop, büyüteç,
zinde ise; görüntüsü cisme göre ters ve boyu cis- ışık normalden uzaklaşarak kırılır. dürbün gibi araçlarda kullanılır.
min boyuna eşittir. Cisim çukur aynanın merkezi MERCEKLER • Kalın kenarlı mercekler, miyop adı verilen
ile odak noktası arasında ise; görüntüsü cisme • Kenarları orta kısımlarına göre ince olan mer- uzağı görememe göz kusurunun gideril-
göre ters ve boyu cismin boyundan büyüktür. Ci- ceklere ince kenarlı mercek denir. Kenarları mesinde kullanılan gözlük ve lenslerde,
sim odak noktası ile ayna arasında ise görüntüsü orta kısımlarına göre kalın olan merceklere ise dış kapı dürbünlerinde, el feneri ve ışıl-
cismin boyundan büyük ve cisme göre düzdür. kalın kenarlı mercek denir. dakların bazı çeşitlerinde kullanılır.