Page 89 - 6-sinif-telafi

88 5. ÜNİTE: SES VE ÖZELLİKLERİ

• Yani ses iletimi, katı maddelerde en hızlıyken gaz • Müzik çaların yanına konulan bir mumun alevi- • Ses yalıtım malzemeleri genellikle yumu-
maddelerde ses oldukça yavaştır. nin sesin enerjisi ile titreşmesi şak ve gözenekli yapıdadır.
EDİTÖR YAYINEVİ
• Sesin yayılmasını sağlayan maddesel ortamın • Opera sanatçılarının çıkardıkları ses ile cam • Keçe, cam yünü, pamuk, katran, sünger,
yoğunluğunun artması, yani maddelerin tanecik- bardağı kırması strafor ve kumaş gibi malzemeler en çok
leri arasındaki mesafenin azalması sesin iletimini kullanılan ses yalıtım malzemeleridir.
ve şiddetini arttırır. SESIN MADDEYLE ETKILEŞMESI • Ses yalıtımı sayesinde gürültü kirliliğini
• Ortamın sıcaklığı arttıkça maddelerin hareket Sesin Soğurulması: Ses dalgalarının madde ile azaltarak daha sağlıklı bir yaşam süreriz.
enerjileri de arttığı için, ses daha hızlı yayılır. etkileşim şekillerinden birisi de sesin soğurulma-
sıdır. Ses dalgalarının madde tarafından yutulma- Ses (Akustik) Bilimi: Sesin meydana gelişi,
Ses Bir Enerji Türüdür: Ses bir enerjidir. Şiddetli sına sesin soğurulması adı verilir. yayılması, soğurulması gibi özellikleriyle
sesler cisimleri titreştirir bazen cisimlerin parça- • Boş bir odada konuştuğumuzda sesimiz çok ilgilenen bilim dalına akustik denir.
lanmasına veya kırılmasına neden olur. fazla yankı yaparken eşyalı bir odada daha az • Cami, sinema, konser ve tiyatro salonu
• Ses kaynağından uzaklaştıkça taşıdığı enerji gi- yankı yapar. Çünkü sesimiz mobilya, perde,
derek azalır. Ses kaynaktan çıktıktan sonra or- halı gibi cisimlere çarparak tutulur (soğurulur). gibi mekanlarda sesin bütün mekana ka-
tamdaki tanecikler tarafından iletilir. liteli bir şekilde iletilmesi istenir. Bu tür
mekanların mimarisi akustik biliminden
• Sesin kaynaktan uzaklaşırken daha az duyulması Sesin Yalıtımı: İç ortamdan dışarıya ya da dış faydalanılarak yapılır.
veya bir süre sonra hiç duyulmamasının sebebi ortamdan içeriye ses geçişini engellemek için
taneciklerin sesi birbirine aktarırken enerjisinin mekanlarda yapılan uygulamalara ses yalıtımı
bir kısmının ısıya dönüşerek kaybolmasıdır. denir. Ses ve Işık Arasındaki Farklar
• Ses yalıtımı sesin şiddetini azaltır. Işık: Yayılması için maddesel ortama ihtiyaç
Sesin Bir Enerji Olduğunu Gösteren Durumlar • Bina yapılırken duvar üzerine her kat arasına yoktur.
• Alçaktan uçan bir savaş uçağının ürettiği ses olacak şekilde lastik, yün, pamuk koyulur. Ev- • Doğrular boyunca yayılır. Işık saydam ol-
enerjisi ile pencere camlarının kırılması lere ise halı döşenir. Bu durum sesin yalıtımını mayan maddelerden geçmez.
sağlar.
• Kar yağdığında dağların olduğu kısımlarda çok az
bir sesten çığ oluşması • Ses yalıtımı konser, sinema, tiyatro salonları
gibi yerlerde daha çok uygulanır. Ses: Maddesel ortama ihtiyaç vardır. En hızlı
• Böbrek taşının kırılması katılarda yayılır. Boşlukta yayılmaz.
• İstenilen seslerin duyulması, istenmeyenlerin
• Mikrofonda ses enerjisinin elektrik enerjisine dö- • Dalgalar halinde yayılır. Ses saydam ol-
nüşmesi duyulmaması için ses yalıtımı önemlidir. mayan maddelerden geçebilir.