Page 88 - 6-sinif-telafi

5. ÜNİTE: SES VE ÖZELLİKLERİ 87

SESIN YAYILMASI • Pürüzsüz yüzeylerde düzgün yansımalar oldu- • Yunuslar da sesin yansıması özelliğinden
• Ses, titreşim hareketi sonucu oluşan ve dalgalar ğundan sesleri daha şiddetli işitiriz. faydalanarak çıkardıkları seslerle avlaya-
EDİTÖR YAYINEVİ
halinde her yöne yayılan bir enerji türüdür. • Pürüzlü yüzeylerde ise sesin şiddeti azalır. cağı balık sürüsünün yerini veya yönlerini
• Ses üreten varlıklara ses kaynağı adı verilir. • Fayanslarla kaplı banyoda sesimizi daha şid- bulabilirler.
• Sesin yayılması su dalgalarına benzer ve kaynak- detli duyarken, eşyalarla kaplı salonda sesimi- • Denizlerin derinliklerinin ölçülmesinde,
tan uzaklaştıkça ses daha az duyulur. zin şiddetinin daha az duyulması sesin yansı- fay hatlarını tespit etmede, maddenin
masında yüzeyin önemini göstermektedir. yerini belirlemede sesin yansıma özelli-
• Bunun nedeni enerjinin bir kısmının başka enerji- ğinden yararlanılır.
lere dönüşmesidir. • Ses düz ve sert olan yüzeylerde daha çok yan-
sır. • Ultrason cihazlarında insan vücuduna
ses dalgaları gönderilerek ses dalgala-
Sesin Yansımasının Bir Sonucu: Yankı rının iç organlarda yansımasıyla, iç or-
• Kayalık bir yerde, apartmanların arasında ya ganların yansıması ekranda görüntüye
da uzun bir koridorda bağırdıktan kısa bir süre çevrilir.
sonra sesimizi tekrar duymamız sesin yansı- • Balıkçıların balık sürülerinin yerlerini ve
masından kaynaklanır. miktarını tespit etmekte kullandıkları ok-
• Sesin bir engele çarpıp yansıyarak belirli bir yanus ve denizlerin derinliklerinin tes-
SESIN FARKLI ORTAMLARDA FARKLI süre sonra tekrar duyulması olayına yankı adı pitinde kullanılan sonar cihazları sesin
DUYULMASI verilir. yansıması özelliğinden faydalanılarak
• Sesin yayılabilmesi için maddesel ortamlara ihti- yapılır.
yaç vardır. Ses farklı ortamlarda farklı süratlerde • Yankı olayının oluşabilmesi için ses kaynağı ile
yayılır. engel arasında en az 17 metre mesafe olması • Trafik polislerinin kullandıkları radar ci-
gerekir. hazlarında yine sesin yansıma özelliğin-
• Ses en hızlı katı ortamlarda yayılırken, en yavaş den faydalanılır.
gaz ortamlarda yayılır. Ses boşlukta yayılmaz. Sesin Yansımasının Teknolojik Uygulamaları
• Uzay boşluğunda sesin iletilmesini sağlayan • Doğadaki bazı canlılar sesin yansıma özelliğin-
maddesel ortam olmadığı için ses, uzay boşlu- den faydalanarak yönlerini bulurlar. SESIN SÜRATI
ğunda yayılmaz. • Ses; kaynağından çıkan dalgaların tane-
• Yarasalar ürettikleri ses dalgalarını çevreye cikleri titretmesi sonucu oluşan bir enerji
Sesin Yansıması: Ses dalgalarının bir engele çarp- gönderirler ve cisimlere çarpıp yansıyan ses aktarımıdır. Dolayısıyla sesin iletiminde
tıktan sonra tekrar geldiği ortama geri dönmesine dalgalarını kulaklarıyla toplayarak yönlerini bu-
sesin yansıması denir. maddesel ortam çok önemlidir.
lurlar veya avlanırlar.