Page 6 - 6-sinif-telafi

SÖZ GRUPLARINDA ANLAM 5

SÖZ GRUPLARINDA ANLAM KALIPLAŞMIŞ SÖZ GRUPLARINDA ANLAM • Deyimler bir mastarla (-mek, -mak) çe-
• Birden fazla sözcüğün bir araya gelerek oluştur- • Deyimler, atasözleri, özdeyişler ve ikilemeler kime girerler.
duğu ifadelere söz grubu ya da söz öbeği denir. kalıplaşmış söz gruplarıdır. ⤷ Ipe un sermek
• Söz grupları birkaç sözcükten oluşabileceği gibi
cümle düzeyinde de olabilir. DEYIMLER • Bazı deyimler isim tamlaması veya sıfat
• Iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek tamlaması şeklinde görülebilir.
KALIPLAŞMAMIŞ SÖZ GRUPLARINDA ANLAM gerçek anlamdan uzaklaşıp yeni bir anlam or- ⤷ Aslan payı (Isim tamlaması)
• Edatlar, bağlaçlar ve tamlamalar oluşturulan söz taya çıkarmasıyla oluşan mecazlı söyleyişler- ⤷ Yarım adam (Sıfat tamlaması)
gruplarına kalıplaşmamış söz grupları denir. Bu dir.
ifadeler, metin içerisindeki kullanımlarına göre
Sen bir yolunu bulup kılıfına uydurursun. (Kı-
bir kalıba sokulur ve kalıplaşmış ifadelere göre ⤷ Dudak bükmekYAYINEVİ ATASÖZLERI
daha esnektir. lıfına uydurmak) • Uzun denemelere ve gözlemlere daya-
⤷ Her kesime hitap etmemekle birlikte sözlerinin ⤷ Babamla öyle bir konuşmuş ki aba altından nan, genel bir kural ve yargı niteliği ta-
sopa göstermiş sanki. (Aba altından sopa
muhatabı daha çok gençlerdir. Samimi, sıcak, göstermek) şıyan, ders ve öğüt verici kalıplaşmış
şırıl şırıl akan bir suya benzeyen dupduru Türk- Deyimlerin Özellikleri: sözlerdir.
çesiyle yaptığı sohbetler, gençlerin hem ruhla- • En az iki sözcükten oluşan, kısa ve özlü anla- ⤷ Ayağını yorganına göre uzat.
EDİTÖR
rına hem zihinlerine ışık tutmuştur. Kökleri ile tımlardır. ⤷ Ne ekersen onu biçersin.
bağları kopmuş bir gençlik onu hep korkut- ⤷ Atasözlerinin Özellikleri:
muştur. Çünkü ona göre geçmişini bilmeyen bir • Kalıplaşmış, özlü sözlerdir.
nesil, gelecekte sağlam adımlar atamaz ve dik • Deyimlerin çoğu mecaz anlam bildirir. ⤷ Görünen il kılavuz istemez. (yanlış)
duramaz. ⤷ Etekleri zil çalmak ⤷ Görünen köy kılavuz istemez. (doğru)
Bu parçadaki altı çizili ifade, kalıplaşmamış bir söz • Kimi deyimler gerçek anlamıyla kullanılır. • Atasözlerinin çoğunda geniş zaman
grubudur. Söz grubu edat ve fiilimsiyle oluşturul- ⤷ Aç susuz kalmak ekiyle emir kipi kullanılır.
muştur. “Tarihinden haberdar olmayan bir gençlik” • Deyimler kalıplaşmış söz öbekleridir. Yani söz- ⤷ Bugünün işini yarına bırakma. (Emir
anlamını karşılamaktadır. cükler birbiriyle yer değiştiremez ve sözcükle- kipi)

NOT: ⤷ rin yerine yeni sözcükler eklenemez. ⤷ Öfkeyle kalkan zararla oturur. (Geniş
zaman)
Dudak kıvırmak (yanlış)
Sınavlarda kalıplaşmamış ifadeler verilirken bu Burun kıvırmak (doğru) • Ders ve öğüt verici özelliğe sahiptirler.
ifadelerin ya altı çizilir ya soru kökünde ifade tır- • Genellikle söz öbekleri şeklinde kalıplaşmış ol- ⤷ Dost ile ye iç, alışveriş etme.
nak içinde verilir ya da metinlerde boş bırakılan malarına rağmen cümle halinde olan deyimler • Çoğu mecaz anlamlı olmasına rağmen,
alanlara getirilebilecek ifadeler şeklinde sorularak de vardır. gerçek anlamlı olanları da vardır.
anlam boyutu sorulur. ⤷ Armut piş, ağzıma düş. ⤷ Akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır.