Page 23 - 6-sinif-telafi

22 PARÇADA ANLAM

• Bu tarz soruların çözümünde yapılacak iş; her Ayrıca dördüncü cümle hem genel anlamlı hem de Dolayısıyla bu cümlelerle anlamlı bir parag-
bir cümlenin ne anlattığını, bir iki kelimeyle tes- kendisinden önceki cümlelerden bağımsız olduğu raf oluşturmak için cümleleri “4 - 1 - 3 - 2”
pit edip sonra bu tespitlerimizi karşılaştırmaktır. için giriş cümlesi özelliği taşımaktadır. şeklinde sıralamak gerekir.
Görülecektir ki bir cümle haricinde hepsi aynı ko- PARAGRAF OLUŞTURMA
nudan veya konunun aynı yönünden bahsediyor. • Bazı sorularda dört ya da beş cümle verilip bu PARAGRAFTA KAHRAMANLARIN
Farklı şeylerden bahseden cümle, düşüncenin cümlelerden bir paragraf oluşturulması istenir.
akışını bozan cümledir. Bu tür sorular çözülürken yapılması gereken ÖZELLİKLERİNİ BELİRLEME
• Bazı metinlerde, kişiler çeşitli özellikle-
PARAGRAFI İKİYE BÖLME ilk şey paragrafın giriş cümlesini belirlemek- riyle tanıtılır.
• Iki paragrafa bölünmek istenen bir parçada iki tir. Bunu yaparken paragrafın giriş cümlesinin • Böyle metinlerde genellikle kişilerin ön
ayrı düşünce var demektir. özelliklerini göz önünde bulundurmak gerekir. plâna çıkan kıskançlık, duygusallık, sa-
• Bir paragrafta anlatılan konunun dışına çıkan Örnek: bırsızlık, unutkanlık, dalgınlık, sinirlilik
cümle, ikinci paragraf cümlesi olur. Ancak ikinci gibi özelliklerine değinilir.
paragrafı oluşturacak cümlenin de giriş cümlesi 1. Düşüncelerin ya da duyguların daha etkili anla- • Kişilerin özellikleri metinlerde farklı söz
özelliği taşıması yani genel anlamlı olması gerekir. tılabilmesi için de anlatım biçimlerinden yarar- gruplarıyla dile getirilir.
lanılır.
Örnek: EDİTÖR YAYINEVİ
2. Bu dört anlatım biçiminde tanımlama, örnek-
(1) Roman; olay örgüsü, zaman, mekân (yer) ve şahıs leme, duyulardan yararlanma gibi düşünceyi Örnek:
kadrosu (kahramanlar) gibi unsurları olan bir ede- geliştirme yollarından yararlanılır. Masallarımızın ünlü kahramanı Keloğlan,
biyat ürünüdür. (2) Bu unsurların her birinin romana 3. Açıklayıcı, tartışmacı, betimleyici ve öyküleyici çoğu zaman kimsesiz, dul bir kadının oğlu
anlatımlar, en sık kullanılan anlatım biçimleridir.
ayrı bir katkısı vardır. (3) Dolayısıyla bunlardan biri- 4. Duyguların ve düşüncelerin yazıda etkili bir olarak çıkar karşımıza. Üstü başı perişandır.
nin eksikliği romanın dengesinin bozulmasına neden şekilde anlatılabilmesi önemlidir. Çevresince alaya alınır, küçümsenir. Ne var
olur. (4) Romanın konu bakımından birçok türü var- Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerle anlamlı ki o bunlara aldırmaz, ses çıkarmaz ancak
dır. (5) Macera romanları, günümüz okuyucularının ve kurallı bir cümle oluşturulmak istenirse sıra- gerektiğinde kötülerle, güçlüklerle savaş-
en çok ilgi gösterdiği roman türüdür. lama nasıl olur? maktan kaçınmaz. Çelimsiz ama beceriklidir.
Bir şeye karar verdi mi sonuna kadar direnir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci Yukarıdaki cümlelerde önce duyguların ve düşün- Türlü oyunlara başvurur. Kötüleri, devleri,
paragraf hangi cümleyle başlar? celerin etkili bir şekilde anlatılmasının önemi vur- cambazları bu yolla dize getirir.
Paragrafın ilk üç cümlesinde roman türünün unsur- gulanmış ve bunun için de anlatım biçimlerinden Yukarıdaki parçaya göre Keloğlan’ın özel-
ları üzerinde durulmuş ve bunlar arasındaki ilişki dile yararlanıldığı ifade edilmiş. Daha sonra anlatım likleri şunlardır: Çevresince değer verilme-
getirilmiştir. Paragrafın dördüncü cümlesinden iti- biçimlerinin en sık kullanılanları sıralanmış ve yen, hor görülen biridir; zayıf görüntüsüne
baren ise romanın konu bakımından türlerine deği- en sonunda da anlatım biçimlerinde başvurulan rağmen maharetlidir; cesaretlidir; kararlı ve
nilmiş yani farklı bir konuya geçilmiştir. düşünceyi geliştirme yolları örneklendirilmiştir. inatçıdır; akıllı biridir; kurnazdır.