Page 22 - 6-sinif-telafi

PARÇADA ANLAM 21

PARÇADA ANLAM • Ayrıntılar, gelişme cümlelerinde birbirini ta- PARAGRAFTA AKIŞI BOZAN CÜMLELER
PARAGRAFIN YAPISI mamlayarak birbirine bağlayıcı ögelerle bağ- • Her paragraf belli bir düşünce etrafında
riş bölümünde öne sürülen düşünce bu bölümde İTÖR YAYINEVİ
• Nitelikli bir paragraf üç bölümden oluşur: lanır (halbuki, öyleyse, bu sebepten, bundan kümelenmiş cümlelerden oluşur. Ancak
dolayı, ancak vb.). bazı paragraflarda konuyla ilgisi olma-
GIRIŞ BÖLÜMÜ • Gelişme bölümündeki cümlelerden her biri, dil yan, konunun dışına çıkan cümlelere de
• Paragrafların giriş bölümleri genellikle tek cümle ve düşünce yönünden kendisinden önceki ve rastlanır. Bu cümlelere akışı bozan cüm-
olur. Giriş bölümünde açıklanacak, anlatılacak, sonraki cümleye bağlıdır. Her türlü söz ve söz le, akıcılığa aykırı cümle gibi adlar verilir.
hikâye edilecek, tartışılacak konu verilir. öbeği bu bölümde kullanılabilir. Bu tür cümleler paragraflardan çıkarıl-
Giriş Bölümünün Özellikleri: ⤷ ... Böyle olmasaydı bütün eski şiirleri yok dığında paragrafların anlamsal bütünlü-
• Giriş bölümünde konu ortaya atılır. Paragrafta saymak gerekirdi. Gerçi yeni kuşaklar eskiler ğünde bir eksiklik olmaz.
neyin üzerinde durulacağı açıklanır. gibi yazmazlar ama onların yazdıklarıyla bes- NOT:
• Genellikle tek cümledir. Kendinden önce bir anla- lenirler, onların yazdıklarından yararlanacak
tım olduğu izlenimi verecek edatlara, bağlaçlara çok şey bulurlar... Bu tarz sorular aşağıdaki soru kalıplarıyla
ve bazı sözlere bu bölümde yer verilmez. SONUÇ BÖLÜMÜ karşımıza çıkar:
• Genelden özele (tümdengelim) yazılmış parag- • Son bölüm olan sonuç bölümünde ise yazar, ⤷ Numaralanmış cümlelerden hangisi
raflarda, paragrafın giriş cümlesi aynı zamanda fikrini derleyip toparlar ve bir sonuca bağlar. parçanın akışını bozmaktadır?
paragrafın ana düşüncesidir. ⤷ Numaralanmış cümlelerden hangisi
• Tanımlama, açıklama, soru cümlesi biçiminde Sonuç Bölümünün Özellikleri: parçanın anlam akışına uymamaktadır?
• Dil ve düşünce yönünden kendinden önceki
kurulabilir. cümleye bağlıdır. ⤷ Parçanın anlam bütünlüğünü bozan
⤷ “Eleştirmenlerin görüşlerine güvenmeyen sa- • Kısa bir biçimde kurulan bu bölüm, toparlayıcı cümle aşağıdakilerden hangisidir?
natçının başarılı olacağına inanmıyorum.” cüm- ve özet niteliğinde olan bağlayıcı ögelerle (kı- ⤷ “(I) Ne güzel de süzülüyor martılar
lesi bir paragrafın ilk cümlesi olmaya uygundur. saca, özetle, denilebilir ki) başlayabilir. gökyüzünde. (II) Hep onlar gibi olmak
• Tümevarım (özelden genele) yöntemiyle yazıl- istemişimdir. (III) Her şey gözlerinde
şüncenin ortaya çıkmasına katkıda bulunan yar- ED
GELIŞME BÖLÜMÜ küçücük… (IV) Altlarında mavi deniz,
• Gelişme bir paragrafın en uzun bölümüdür. Gi- ⤷ mış paragraflarda sonuç cümlesi, ana düşünce Yukarıdaki parçada düşüncenin akışını
üstlerinde masmavi bir gökyüzü …”
cümlesi niteliği taşır.
Sonuç olarak komik kavramıyla ilişkili olan
desteklenir, ispatlanır.
Gelişme Bölümünün Özellikleri: mizah ve hiciv; yöntemleri, amaçları, konula- bozan cümleyi bulmak için yapacağımız ilk
rı bakımından birbirinden ayrılmaktadır. Dü-
iş, cümlelerde ne anlatıldığını birer kelimeyle
• Gelişme bölümü; konuyu açıklayan ve ana dü- zeltilebilir kusurları ele alan mizahın amacı, belirlemektir. Parçadaki I, III ve IV. cümle-
dımcı düşünceleri içerir. bunları abartarak sergilemektir. Oysa hiciv lerde “martıların uçuşundan” bahsedilirken
• Konu, bu bölümde açılır. Bunun için de örnekler- yermeye yönelik bir saldırı biçimidir, komik II. cümlede yazarın “martılara öykünmesin-
den, benzerliklerden, karşıtlıklardan, tanık gös- olan kusuru ortadan kaldırmayı amaçlar, ba- den” bahsedilmektedir. Öyleyse düşüncenin
termelerden yararlanılır. ğışlayıcı değildir. akışını bozan cümle II numaralı cümledir.