Page 7 - 5-sinif-telafi

6 PARÇADA ANLAM
• Metinde kullanacağımız başlığın metindeki yar- sonuç yargısının ortaya koyulduğu bölümdür. Bu
dımcı fikirlerle değil doğrudan ana fikirle ilgili bölümün işlevi sonucu kısa ve açık bir biçimde Örnek:
EDİTÖR YAYINEVİ
olması gerekir. Dolayısıyla bizler de bir metnin dile getirmektir.
başlığının ne olabileceğini tespit etmek için ön- 1. Ben her basamağı aştığımda şükrederim.
celikle ana fikri tespit etmeliyiz, daha sonra bu PARAGRAFTA ANLAM AKIŞI Sen şimdi bunun manasını anlayamazsın.
ana fikri en doğru şekilde yansıtan sözcüklerle 2. Yaşlı adam her basamağı çıkışında bir
başlığı ortaya koymalıyız. Paragrafı oluşturan cümlelerin mutlaka anlamca
• Metinlerde başlıkla içerik uyumunun en güzel birbirinin devamı olması gerekir. Bu sayede pa- kere durur, dudakları arasında bir şey-
örneklerine gazetelerdeki köşe yazılarında rast- ragrafta belirli bir anlam akışı ortaya çıkmaktadır. ler mırıldanırmış. Dostum da onun yeni
lamak mümkündür. Bu yazılarda hem okuyucuya Dolayısıyla paragrafları incelerken cümlelerin an- bir basamağı aşmaya girişmesini sabırla
ilginç gelen bir başlık kullanılır hem de kullanılan lam özelliklerine ve aynı ana fikri desteklemeleri beklermiş.
başlık söz konusu metnin ana fikrini yansıtır. gerektiğine dikkat edilmelidir. 3. Bir dostum yaşlı ahbabıyla apartmanın
PARAGRAFIN YAPISI Paragrafta anlam akışını bozan cümleyi bulmanın merdivenlerini çıkıyormuş.
Her paragraf kendi başına küçük bir yazı örneğidir. en kolay yolu ana fikri bulup cümleleri bu ana fikri 4. Yaşlı adam dostuma dönerek: Benim bu
Yapısal bütünlüğü olan her paragrafta giriş, geliş- destekleyip desteklememe bakımından değer- mırıldanışım, sana biraz garip görünüyor
me ve sonuç bölümleri bulunmaktadır. Bu bölümler lendirmektir. Ana fikirle çelişen ya da ana fikirden
arasında konu bakımından bütünlük vardır. Nasıl başka bir konuyu destekleyen cümlelerin parag- değil mi? Hakkın var.
ki bir kompozisyon giriş, gelişme ve sonuç bölüm- rafın anlam akışını bozduğunu unutmamalıyız. 5. Fakat bir gün gelecek, sen de merdiven
lerinden oluşuyorsa paragraf da bu temel üzerine basamağını aşmanın şükretmeye değer bir
kurulur. PARAGRAF OLUŞTURMA durum olduğunu anlayacaksın!” demiş.
Giriş Bölümü: Giriş bölümünde paragrafın konusu Bir paragraf sırasıyla giriş, gelişme ve sonuç bö- Yukarıda verilen cümlelerden anlamlı ve
kısaca ortaya koyulup tanıtılır. Giriş bölümündeki lümlerinden oluşmaktadır. Karışık olarak verilen kurallı bir paragraf oluşturmak için bu cüm-
cümle kendisinden önce bir başka cümle varmış bu bölümleri anlamlı bir bütün oluşturacak şekil- leleri 3, 2, 4, 1, 5 şeklinde sıralamamız ge-
izlenimi yaratmamalıdır. Yani giriş cümlelerinin de sıralama paragraf oluşturmayla ilgilidir.
başında “çünkü, böylece, bunun için, bunun gibi, rekir. Çünkü 3 numaralı cümle paragrafta
ama...” gibi sözcükler bulunmaz. Bazı paragraflar bir düşünceyi, bazı paragraflar ise anlatılan olayı başlatan bir özelliğe sahiptir.
Gelişme Bölümü: Girişle sonuç cümlelerinin ara- bir olayı anlatır. Düşünceyi anlatan bir paragrafın Daha sonra bu cümleyi anlam bakımından
sında yer alır. Parçanın ana düşüncesini destekleyen cümleleri karışık verildiğinde ve paragraf oluştur- sırasıyla 2, 4 ve 1. cümleler takip etmekte-
yardımcı düşünceler bu bölümde yer alır. Konuyla mamız istendiğinde, verilen cümleleri mantıklı ve dir. 5 numaralı cümle ise paragrafın sonuç
ilgili örnekler verilir, açıklamalar yapılır. anlamlı bir biçimde sıralamamız yeterli olacaktır. cümlesidir. Yazar bu cümlede ana fikri açık
Olay paragraflarında ise olayların akışı mantıksal bir biçimde ortaya koymuş ve paragrafı ta-
Sonuç Bölümü: Paragrafta ele alınan konuyla ilgili
olarak sıralanmalıdır. mamlamıştır.