Page 6 - 5-sinif-telafi

PARÇADA ANLAM 5

PARÇADA ANLAM Ana Düşünce (Ana Fikir) denir. Yardımcı düşünceler ana düşünce-
PARAGRAF • Belli bir konuda bir yazının temeli olan, yazı- ye açıklık kazandırmak için kullanılır. Yani
yar. Kimi önüne bir kara kedi çıkarsa o günü kötü İTÖR YAYINEVİ
• Herhangi bir yazıyı oluşturan bir düşünce, duygu da asıl anlatılmak istenen, en çok vurgulanan, paragrafta ana düşünceyle yardımcı dü-
ya da olayla ilgili cümleler topluluğuna paragraf okura kazandırılmak istenen temel düşünceye şünceler mutlaka uyum içinde olmalıdır.
denir. Yani paragrafın bütün cümleleri aynı konu- ana düşünce (ana fikir) denir. Her paragraf bir • Sınavlarda paragrafta yardımcı düşünce-
yu işler ve aynı düşünceyi açıklar ya da destek- ana düşünce etrafında toplanmış cümlelerden yi buldurmaya yönelik sorular genellikle
ler nitelikte olmalıdır. Dolayısıyla paragraf kendi oluşur. şu kalıp ifadelerle sorulmaktadır:
içinde bir bütünlük gösterir; kendinden önceki ya • Ana düşünce sözü edilen konuyla ilgili olarak ⤷ Bu paragraftan aşağıdaki yargıların
da sonraki paragraflara bir bağlılık göstermez. asıl söylenmek istenen, özellikle vurgulanmak hangisi çıkarılamaz?
istenen görüşü belirtir. Paragrafta ana düşün-
PARAGRAFIN ANLAM YÖNÜ ceyi bulmak için paragrafa “Yazarın bu konuda ⤷ Aşağıdakilerden hangisi bu paragrafta
savunulan görüşle çelişir?
Konu asıl söylemek istediği şey nedir? Yazar bu ya- ⤷ Yazarı böyle bir yargıya ulaştıran neden
• Paragrafta hakkında konuşulan, söz söylenen zıyı niçin yazmıştır? Yazarın asıl anlatmak iste- aşağıdakilerden hangisi olamaz?
diği nedir?’’ soruları sorulmalıdır.
nesne, durum, olay ya da kavrama konu denir. ⤷ Bu paragrafa dayanarak aşağıdakiler-
• Her paragrafta yazar bir şeylerden bahseder, den hangisi söylenemez?
okura bir mesaj göndermek ister. Bir paragrafın Örnek:
konusunu bulabilmek için paragrafa “Yazar bu ⤷ Bu paragrafta aşağıdaki sorulardan
paragrafta ne anlatıyor? Yazar bu paragrafta ne Insan sesi güzelliğine yazın kavuşur. Çünkü yaz, hangisinin yanıtı yoktur?
üzerinde duruyor?” soruları sorulmalıdır. engin mavisiyle umut demektir. Güzelliktir, güzeli ⤷ Böyle konuşan (verilen paragraftaki
düşünmektir. Sanat ilhamları en çok yazın gelir şekliyle) biri için aşağıdakilerden han-
Örnek: yoklar kapımızı. Yazın yazılanlar, çizilenler daha gisi söylenemez?
Günlük yaşamda insanların size tuhaf gelen bazı umut verici, iç açıcı şeylerdir. Insanlar daha güç- Başlık ve Içerik Uyumu
davranışlarını görebilirsiniz. Kimi duvara dayalı bir lü, daha isteklidir. Çünkü yaz mutluluk kaynağıdır. • Bir metin yazarken dikkat etmemiz ge-
ED
merdiven altından geçmez ve bunu uğursuzluk sa- Yukarıda verilen paragrafın ana düşüncesini bul- reken önemli ayrıntılardan biri de met-
nin başlığının içerikle uyumlu olmasıdır.
geçireceğini düşünür. Oysa bunların sağlam bir da- mak için paragrafa “Yazarın asıl anlatmak istediği Okuyucu metnin başlığını okuyarak o
nedir?” diye sorarsak cevabımız “Yaz mevsimi-
yanağı ya da bilimsel bir geçerliliği yoktur. nin insanlara yaşama sevinci vermesi” olacaktır. metinde ele alınan konu hakkında fikir
Yukarıdaki paragrafın konusunu belirlerken parag- Dolayısıyla bu cevap paragrafın ana düşüncesini sahibi olabilmelidir. Ayrıca metinde ilk
okunduğunda okuyucuyu çarpan, onun
rafa “Yazar bu paragrafta ne anlatıyor?” sorusunu oluşturmaktadır. dikkatini çeken bir başlık kullanırsak yaz-
sorduğumuzda “toplumdaki yanlış inanışlar” ceva- Yardımcı Düşünce dığımız metin hem daha fazla insan tara-
bını veririz. Dolayısıyla paragrafın konusu “toplum- • Paragrafta ana düşünceyi açıklayan, destekle- fından hem de daha dikkatli bir şekilde
daki yanlış inanışlar”dır. yen, geliştiren düşüncelere yardımcı düşünce okunacaktır.