Page 26 - 5-sinif-telafi

METİN TÜRLERİ - METİNLERİ KARŞILAŞTIRMA - HİKÂYE UNSURLARI - 5N 1K 25

METİN TÜRLERİ • Haber metninin başlığı okuyucunun ilgisini ⤷ Bazı öyküleyici metinler hakkında şu
• Metinler yazılış amaçları bakımından bilgilendiri- çekmelidir. örnekleri verebiliriz:
EDİTÖR YAYINEVİ
ci ve edebi olmak üzere ikiye ayrılır. Bilgilendirici • Haber, okuyucu kitlesi açısından önem taşımalıdır.
metinlerle edebi metinler hem ele aldıkları konu • Haber doğru olmalıdır. Hikâye (Öykü)
bakımından hem de konuyu işleyiş bakımından • Haber yazısını kaleme alacak kişi haberi taraf- • Yaşanmış ya da yaşanabilecek olayların
büyük farklılıklar gösterir. sız, nesnel bir şekilde ortaya koymalıdır. yer (mekân), zaman ve kahraman unsur-
• Okuduğumuz metnin türünü belirleyebilmek is- • Haber yazılarında yalın, açık ve duru bir dil kul- larına dayanılarak anlatılmasıyla oluştu-
tiyorsak öncelikle bilgilendirici metinlerle edebi lanılmalıdır. rulan sanatsal metinlerdir.
metinlerin özelliklerini bilmemiz gerekir. • Hikâye türünün yazılış amacı okuyucuyu
• Yazıya konu olacak haber güncel olmalıdır.
BİLGİLENDİRİCİ METİNLER • Haber yazıları 5N 1K ilkesine göre düzenlenir. olayın bir parçası hâline getirmek ve olay
• Bilgilendirici metinler bilgi vermek, ikna etmek, Yani haber yazıları şu sorulara cevap verecek içinde yaşatmaktır.
açıklama yapmak, düşünceleri değiştirmek, yön- nitelikte olmalıdır: • Hikâye türünde anlatılan olaylar gerçek-
lendirmek ve tanımlamak amacıyla yazılan me- ⤷ Ne ? Nerede? Nasıl ? Niçin? Ne zaman? Kim? tir ya da gerçeğe yakındır. Dolayısıyla bu
tinlerdir. Bu tanımdan da anlaşılacağı gibi bilgi- türde olağanüstü olaylara yer verilmez.
lendirici metinlerde sanatsal özellikler ön plana ÖYKÜLEYİCİ METİNLER • Hikâye türü serim, düğüm ve çözüm bö-
çıkarılmaz. Bilgilendirici metinlere örnek olarak • Öyküleyici metinler, insanlarda estetik zevk lümlerinden oluşur.
tarihi metinler, felsefi metinler ve bilimsel metin- uyandırmak amacıyla sanatsal özellikler ön
ler gösterilebilir. plana alınarak yazılan metinlerdir. Öyküleyici • Hikâye türünde betimleyici ve öyküleyici
metinlerde okuyucuya bir şeyler öğretme ama- anlatımlardan yararlanılır.
Bilgilendirici metinlerin özellikleri: cı yoktur, sanatsallık ön plandadır. Öyküleyici
⤷ Bu yazılarda amaç öğreticiliktir. metinlere örnek olarak roman, hikâye, şiir, ti- Fabl
⤷ Kısa, yalın ve anlaşılır cümleler kullanılır. yatro ve masal gösterilebilir. • Kahramanları genellikle bitkiler ve hay-
⤷ Anlatılanlar yoruma kapalıdır. Öyküleyici Metinlerin Özellikleri: vanlar olan ve ders verme amacı taşıyan
⤷ Sözcükler temel anlamlarıyla kullanılır. ⤷ Öyküleyici metinler insanların duygu, düşün- sanatsal metinlere fabl denir.
⤷ Metinlerdeki anlam, okuyucudan okuyucuya ce ve hayal dünyasını geliştirir. • Çocuk eğitimi için önemlidir.
değişmez. ⤷ Sanatsal yani süslü bir dil kullanılır. • Fabllarda kişileştirme ve konuşturma sa-
⤷ Yazar eserine kendi kişiliğini katmaz. ⤷ Anlatılanlar yoruma açıktır. Her okuyucu natlarından yararlanılır.
⤷ Bilgilendirici metinlere örnek verecek olursak: edebi metinden farklı bir anlam çıkarır. • Fabllar didaktik nitelik taşır.
Haber Metni ⤷ Sözcükler genellikle mecaz anlamda kullanılır. • Fabllar genellikle şiir şeklindedir.
• Toplum gündemini meşgul eden olaylar ve du- ⤷ Yazar eserini hayal gücüne göre oluşturur. • Fabllar; çocuklara kanaatkârlık, özveri,
rumlarla ilgili gelişmeleri dile getiren gazete veya Bu nedenle eserde yazarın kişiliğinden izler yardımseverlik, iyi niyet ve hoşgörülülük
dergilerde yayımlanan yazılara haber yazısı denir. bulunur. gibi olumlu özellikleri aşılamaya çalışır.
• Bu yazılara konu olacak haber dikkat çekici ol- ⤷ Öyküleyici metinler kurmaca (tasarlanmış) • Fabllar genel olarak serim, düğüm ve çö-
malıdır. metinlerdir. züm bölümlerinden oluşur.