Page 146 - 9. Sınıf Kimya Öğretmenin Ders Notları (Hızlı)

144 DOĞA VE KİMYA

PLASTIKLER

� Biçimlendirme (Yunanca plasti-
kos) anlamına gelen plastik, çok
sayıda küçük molekülün (mono-
merin) birleşmesi ile oluşan uzun
zincirli organik moleküller (poli-
merler) olarak bilinir.
ORGANIK SIVILARTÖR YAYINEVİ
� Yapısında C elementi ile birlik-
te H, O, N ve Cl gibi elementler
bulunur.
� Doğada doğal olarak bulunmaz. Ham petrolün işlenmesi ile elde edilen ürünler kulla-
nılarak plastik üretimi yapılır.
� Doğada parçalanma süresi en uzun olan kirleticilerdir.
� Doğada uzun yıllar kalabilen plastikler; ekolojik dengeyi bozar, deniz canlılarına zarar
verir ve yer altı sularını kirletir.

DETERJANLAR

� Kir sökücü anlama gelen deterjanın üretiminde petrol ürünleri kullanılır.
� Toz, krem veya sıvı şeklinde olan deterjanlar, sabun dışındaki temizleyicilerin tamamını
kapsar.
� Deterjanlar toksit etki oluşturur. Ayrıca yapılarındaki fosfatlar, sudaki yaşamı olumsuz
etkiler. Fosfatlar su yüzeyinde aşırı yosunlaşmaya (alglerle kaplanmasına) ve suda
EDİ
çözünmüş oksijen miktarının azalmasına neden olur. Bu olaya ötrofikasyon denir.

� Yapısında C elementi ile birlikte H, O, N, Cl ve S gibi elementler bulunan sıvılardır.
� Organik sıvılara; benzen, karbon tetraklorür, fenol, toluen, ksilen, aseton, hidrokarbon-
lar, karboksilik asitler, alkoller ve petrol örnek verilebilir.
� İlaç, boya, plastik, deri, tekstil ve petrokimya alanlarında kullanılan organik sıvılar, suya
ve toprağa karışarak çevreyi kirletir.

AĞIR METALLER
3
� Atom kütleleri yüksek ve yoğunlukları 5 mg/cm ten daha büyük olan kurşun (Pb),
kadmiyum (Cd), krom (Cr), demir (Fe), nikel (Ni), cıva (Hg), mangan (Mn), bakır (Cu)
ve çinko (Zn) gibi metallerdir.
� Yer kabuğunun doğal elementleridir. Ancak madencilik, gübreler, ilaçlar, endüstriyel
atıklar, hidrokarbonların yanma ürünleri ve asit yağmurları sonucu toprak ve suyu kirletir.