Page 123 - 9. Sınıf Türk Dili Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

7.
BİYOGRAFİ / OTOBİYOGRAFİOGRAFİ / OTOBİYOGRAFİ
BİY
ÜNİTE

BİYOGRAFİ (YAŞAM ÖYKÜSÜ)

* Edebiyat, kültür, sanat, siyaset, bilim, iş dünyası ve spor alanlarında eser ve çalışmalarıyla ün
yapmış kişilerin yaşam öyküsünü anlatan yazı türüne biyografi denir.

* Biyografi sözcüğü Fransızca kökenli olup “bio” (yaşam) ve “graphie” (yazı, çizgi) sözcüklerinin bir-
leşmesinden oluşmuştur.

EDİTÖR YAYINEVİ
* Bu sözcüğün Türk edebiyatındaki ilk karşılığı Tanzimat Dönemi’nde kullanılan “tercüme-i hâl” (öz
geçmiş) sözcüğüdür.
* Biyografilerin yazılmasındaki amaç; tanınmış, belli bir alanda yararlı olmuş kişilerin çektikleri
sıkıntıları, karşılaştıkları engelleri, başarıya nasıl ulaştıklarını anlatmaktır.

* Okuyucu biyografilerden hareketle topluma örnek olan bu kişileri yakından tanıma imkânına
kavuşur ve bu insanların başarı öykülerinden etkilenerek kendi koşullarını en iyi biçimde değer-
lendirme yolunu seçer.

* Biyografiler de anı ve günlükler gibi sanata, edebiyata, tarihe ışık tutar.

* Anma ve kutlama günlerinde, sanat gecelerinde bu tür yazılardan yararlanılır.
* Ayrıca biyografiler; belli bir dönemin olaylarını, toplumun yapısını ve sanatını da belgeler nite-
liktedir.

* Biyografi türünün şekil ve içerik özellikleri şunlardır:
» Yaşam hikâyesi anlatılacak olan kişi sıradan biri değil, topluma faydalı olmuş, toplum tarafın-
dan tanınmış biri olmalıdır.

» Biyografilerde en çok açıklayıcı anlatıma başvurulur. Konuya göre öyküleyici ve betimleyici
anlatımlara da yer verilebilir.
» Yaşam öyküsü yazılacak kişi hakkında iyi bir araştırma yapılmalı; kişiyle ilgili, yakın çevresin-
den, yazılı kaynaklardan veya eğer yaşıyorsa doğrudan kendisinden bilgiler derlenmelidir.
» Elde edilen bilgiler karşılaştırılarak en doğru sonuca ulaşılmalıdır.
» Anlatılacak kişi hakkında başkalarının yazmış olduğu yazılar ve biyografiler varsa bu metinler
bulunup okunmalıdır.
» Biyografiler açık, yalın ve duru dille yazılır.

» Anlatımda heyecan yoktur, daha çok öğreticilik amaçlandığı için ciddi bir üslup vardır.
» Biyografisi yazılacak kişinin topluma örnek olacak özelliklerine ve çalışmalarına ağırlık veril-
melidir.
» Özel hayata dair bilgileri vermekten kaçınılmalıdır.
» Biyografi kesinlikle kronolojik sıraya göre yazılır.