Page 62 - 8. Sınıf TC İnkılap Tarihi Soru Bankası

2. Ünite: Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar
Adım Adım Bağımsızlık BECERI TEMELLI TEST 16

1 3 Büyük Millet Meclisi iç ayaklanmaları bastırmak ve otori-
◆ Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sırada işgal tesini sağlamak amacıyla Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu
edilmiş olan bölgelerin tümü, ayrılmaz bir bütündür.
çıkardı. Bu kanuna göre söz, yazı ve hareketleriyle Büyük
◆ İstanbul ve Marmara’nın güvenliği sağlanmalıdır. Millet Meclisi’ne saldırıda bulunanlar vatan haini sayıla-
Boğazların dünya ticaretine açılmasına Osmanlı Dev- rak en ağır şekilde cezalandırılacaktı. Meclis, Hıyanet-i
leti ile ilgili devletler karar verecekler. Vataniye Kanunu’nun etkili şekilde uygulanması için

◆ İşgal altındaki Arap halkları özgürce verecekleri oylarla mahkemeler de kurdu. İstiklâl Mahkemeleri adı verilen ve
kendi geleceklerine kendileri karar vermelidir. üyeleri milletvekilleri arasından seçilen bu mahkemeler

◆ Tam bağımsızlığın sağlanabilmesi için millî ekonomik düşmanla iş birliği yapanları, asker kaçaklarını, ayaklan-
gelişmemizi engelleyen her türlü siyasi, adli ve mali maları ve Millî Mücadele’ye zarar veren diğer suçluları
sınırlamalar kaldırılmalıdır. yargılayıp cezalandırılacaktı. Seyyar mahkemeler olarak
çalışan İstiklâl Mahkemeleri bir bölgedeki ayaklanmanın
◆ Kendi istekleriyle ana vatana katılmış olan Kars, Ardahan bastırılmasının ardından o bölgeye gidiyor ve suçluları
ve Batum için gerekirse tekrar halk oylaması yapılabilir. yargılayıp cezalandırılmasını sağlıyordu.
◆ Azınlıkların hakları, yabancı devletlerdeki Müslümanla- Buna göre yargılardan hangilerine ulaşılamaz?
rın da aynı haklardan yararlanmaları şartı ile tanınacak
ve sağlanacaktır. A) Hıyanet-i Vataniye Kanunu sadece ayaklanmacılar
için çıkarılan bir kanun değildir.
◆ Batı Trakya’nın durumu, orada yaşayan halkın ser-
bestçe verecekleri oylarla belirlenmelidir. B) İstiklâl Mahkemeleri kuruldukları bölgelerde kalıcı
değillerdir.
Buna göre Misak-ı Millî kararları ile ilgili;
C) Hıyanet-i Vataniye Kanunu meclisin yargı yetkisini
I. Türk yurdunun sınırları çizilmiştir. kullandığını göstermektedir.
II. Halkın kararlarına saygı duyulmuştur. D) Meclis güçler birliği ilkesiyle hareket etmiştir.
III. Ulusal egemenliğin önemi vurgulanmıştır.
IV. Uluslararası eşitlik ilkesine vurgu yapılmıştır. 4 Büyük Millet Meclisi’ni en çok meşgul eden sorunlardan
biri de yurdun çeşitli yerlerinde çıkan ayaklanmalardır.
yorumlarından hangileri yapılabilir? Ayaklanmalar Kuvâ-yı Milliye ve Millî Mücadele’ye karşı
A) I, II ve III B) II ve IV başlamış ve Meclis açıldıktan sonra da Meclis’e karşı
C) I ve II D) I, II, III ve IV devam etmiştir. 1919’da başlayan ve 1921’in sonlarına
doğru bastırılabilen ayaklanmaların kışkırtıcıları Osmanlı
2 İstanbul’un işgal edilerek Mebusan Meclisi’nin dağıtılması Hükûmeti ve İtilaf Devletleriydi. Damat Ferit Paşa, Şey-
üzerine ulusal egemenliği hâkim kılmak, vatanın bütünlü- hülislam Dürrizade Abdullah Efendi’den bir fetva aldı. 11
ğünü koruyarak tam bağımsızlığı sağlamak için harekete Nisan 1920’de yayımlanan ve İngiliz uçaklarıyla Anado-
geçen Mustafa Kemal ilk iş olarak kolordu komutanlarına lu’nun her yerine dağıtılan fetvada “Halife hazretlerinin
telgraf çekti. emrinde bulunan İslam şehirlerinde halkı doğru yoldan
çıkaranların, hilafet merkezi ile memleketin ilgisini kesen-
Gönderilen telgrafta yer alan;
lerin, halifeliğin yetkilerine karşı koyanların asi olduğunu;
I. Temsil Heyeti’nin Anadolu’daki tek yetkili makam dağılmaları için bunların katledilmeleri şeriat hükümlerine
olduğu, göre farzdır.” demekteydi. Halkın halife etrafında toplana-
II. Dağıtılan Mebusan Meclisi’ndeki milletvekillerinin açı- rak İstanbul Hükûmetinin asi olarak kabul ettiği kişilerle
lacak yeni meclise katılabileceği, savaşmaları isteniyordu.
III. Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir Meclis’in İstanbul Hükûmetinin bu faaliyetlerinin;
toplanacağı, I. isyanların daha geniş alanlara yayılması,
IV. ülkede seçimlerin yenilenmesi gerektiği II. ülke içerisinde asayişin bozulması,

ifadelerinden hangileri Mustafa Kemal’in birlik ve III. Büyük Millet Meclisinin dinsizlikle suçlanması
beraberliği sağlamaya çalıştığını göstermektedir? gelişmelerinden hangilerine neden olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve III D) II, III ve IV C) II ve III D) I, II ve III

8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 61