Page 206 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÜNİTE 7: ELEKTRİK YÜKLERİ VE ELEKTRİK ENERJİSİ ÖZETİN ÖZETİ

Elektrİk Enerjİsİnİn Dönüşümü

Elektrik Enerjisinin Isı, Işık ve Hareket Enerjisine Dönüşümü
Elektrik Enerjisinin Isı Enerjisine Dönüşümü: Bazı iletken maddeler elektrik akımına az direnç gösterirken bazıları
fazla direnç gösterir. Bu dirençten dolayı iletkenden geçen elektrik enerjisinin bir kısmı ısı enerjisine dönüşür. Su ısıtıcısı, fırın,
klima, tost makinesi elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştüren araçlara örnek verilebilir.
Elektrik Enerjisinin Işık Enerjisine Dönüşümü: Ampul içerisinde erime sıcaklığı çok yüksek olan tungsten metalinden
yapılmış filaman denilen ince ve uzun bir telde elektrik akımı geçince akkor hâline gelerek etrafa ısı ve ışık yayar. Filamanın
ince ve uzun olması ışık miktarını etkiler. Trafik ışıkları, ışıklı tabelalar, bilgisayar ve TV ekranı elektrik enerjisini ışık enerjisine
dönüştüren araçlara örnek verilebilir.

Elektrik Enerjisinin Hareket Enerjisine Dönüşümü: Elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren araçlara elekt-
rik motoru denir. Elektrik enerjisinin hareket enerjisine dönüşümü temel alınarak geliştirilen robotlar günümüzde ve gelecekte
yaşamımızda birçok kolaylıklar sunmaktadır. Çamaşır, bulaşık, saç kurutma makineleri, vantilatör ve mikser gibi araçlarda elekt-
rik motorları kullanılmaktadır.
Sigorta
Q Sigorta; bir elektrik devresinden fazla akım geçtiği zaman akımı kesen basit devre elemanıdır. Sigortalar üzerinden fazla
akım geçtiğinde içindeki tel erir. Böylece akım kesilir.
Q Sigortalar taşıyabilecekleri en fazla akım değerlerine göre sınıflandırılırlar. Sigorta, binalarda kullanıldığı gibi elektrikli araç-
ların donanımında da kullanılır. Hemen hemen tüm elektrikli araçlarda sigorta bulunur.
Elektrik Enerjisi Nasıl Üretilir?

Q Şehir elektriğinin üretildiği yerlere güç santralleri denir. Elektrik enerjisi güç santrallerinde jeneratörler yardımıyla üretilir.
1) Hidroelektrik Santraller: Hidroelektrik santrallerinde (barajlarda) belirli yüksekliğe ulaşan suyun çekim potansiyel
enerjisi sayesinde yüksek basınçlı su türbinleri hızlı döndürerek jeneratörlerde elektrik enerjisinin üretmini sağlar.
2) Rüzgâr Santralleri: Pervaneler havanın etkisi ile dönmektedir. Pervanelerde bağlı oldukları kısmı döndürür. Uygun bir
jeneratör ile de bu hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülür.
3) Termik Santraller: Fosil yakıtlar (doğal gaz, kömür, petrol) kullanılarak açığa çıkan ısı enerjisiyle su ısıtılır, ısınan suda
oluşan buhar türbinleri döndürerek jeneratörlerde elektrik enerjisi üretir.
4) Nükleer Santraller: Nükleer yakıtlar kullanılarak elde edilen ısı ile su ısıtılır ve buhar hâline getirilir. Buharın türbinleri
döndürmesinden ise elektrik enerjisi elde edilir.
5) Jeotermal Santraller: Yeryüzünün iç tabakasında bulunan sıcak su veya su buharı-
nın yardımıyla türbinler döndürülür ve jeneratörlerde elektrik enerjisi üretilir.
Elektrik Enerjisinin Bilinçli ve Tasarruflu Kullanılması

Q Günümüzde ülkemizde ve dünyada elektrik enerjisi üretimi fosil yakıtlardan sağlanmak-
tadır. Fosil kaynakların azalmasına, çevresel sorunların oluşmasına neden olmaktadır.

Q Bu yüzden elektrik enerjisinin üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelip,
enerji kaynaklarının bilinçli ve tasarruflu kullanımı gerekmektedir.

Q Elektrik kullanımında yapılabilecek her türlü tasarruf aile ve ülke ekonomisine aynı
zamanda çevrenin korunmasına katkı sağlar.
Q Enerji tasarrufu için; A sınıfı elektrikli araçlar tercih edilmelidir. Gereksiz ışıklandırma-
dan kaçınılmalıdır. Ev ve iş yerlerimiz yalıtılmalıdır. Tasarruflu ampuller kullanılmalıdır.
Yenilenebilir enerji kaynakları tercih edilmelidir. Kullanılmayan cihazların fişi prizden
çıkarılmalıdır. Işıklandırmayla ilgili süslemelerden kaçınılmalıdır.

8. Sınıf Fen Bilimleri 205