Page 60 - 7. SINIF DUBLEKS TÜRKÇE DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ 5. Bölüm: Cümlede Anlam

ANLAM İLİŞKİLERİNE GÖRE CÜMLELER

Sebep-Sonuç (Neden-Sonuç) Cümleleri

Q Cümlede anlatılan durumun veya olayın nedeniyle birlikte söylendiği cümlelere sebep-sonuç cümleleri
denir.
Sebep-sonuç
» Hava karardığı için yanımızdan ayrılıp eve gitti . (Kişinin eve gitmesinin sebebi, havanın kararmasıdır.)
sebep sonuç cümlelerinde
genellikle
Q Sebebi bulmak için yargı bildiren ifadeye “Neden?” veya “Niçin?” soruları sorulur. “için, diye, -den
» Bir anlık dikkatsizlik yüzünden kaza yaptı . (Neden kaza yaptı?) dolayı, -dığın-
sebep sonuç dan, yüzünden,
» Yeterince parası olmadığı için istediği tableti alamadı . (Niçin tableti alamadı?) nedeniyle,
sebep sonuç çünkü, dolayı”
gibi ekler ve
Q Sebep-sonuç cümlelerinde genellikle önce sebep daha sonra sonuç bildirilse de bazen de cümlede önce
sonuç, daha sonra sebep bildirilir. kelimeler
kullanılır.
» Diyetisyen oldu çünkü sağlıklı yaşam ve beslenme yöntemlerine çok meraklıydı.
sonuç sebep

Amaç-Sonuç Cümleleri

Q Bir olayı ya da eylemi gerçekleşme amacıyla birlikte aktaran cümlelere amaç-sonuç cümleleri denir.
Amaç-sonuç
» Ders çalışmak için odasına gitti . (Söz konusu kişinin odasına gitmesindeki amaç ders çalışmaktır.)
amaç sonuç cümlelerinde
“için, üzere,
» Daha geniş bir alana yayabilmek üzere farklı kokular satın aldı . diye, amacıyla”
amaç sonuç
kelimeleri
Q Amaç-sonuç cümlelerinde yargı bildiren ifade “Amacı neymiş?” ve “Niçin?” sorularına cevap verir. kullanılır.
» Duvarın dibine kediler aç kalmasın diye kâselerle süt bıraktı . (Süt bırakmasındaki amacı neymiş?)
amaç sonuç

NOT

Q Sebep-sonuç cümlelerinde gerçekleşmiş ve gerçekleşen eyleme bağlı olarak sonuç ortaya çıkmıştır. Amaç-sonuç cümlelerinde
ise eylemin gerçekleştirilme amacı bellidir ancak bu amaca ulaşılıp ulaşılmadığı belli değildir.

» Düzenli beslendiği için sağlığını koruyor . » Sağlığını korumak için düzenli besleniyor .
sebep sonuç amaç sonuç

Koşul (Şart) Cümleleri

Q Yargının gerçekleşmesinin başka bir durumun yerine gelmesi şartına bağlı olduğu cümlelere koşul (şart)
cümleleri denir. Koşul
cümlelerinde
» Ailemden izin alabilirsem ben de geziye geleceğim. (Geziye gidebilmenin koşulu, aileden izin alabilmedir.) genellikle
koşul “-sa/-se” şart
Q Yükleme sorulan “Şartı ne?” veya “Hangi şartla?” sorularıyla yargının şartı bulunur. eki kullanılır.
Bu ek bazen
» Yatırımlar arttıkça insanların refah seviyesi yükselecektir. (Hangi şartla insanların refah seviyesi
artacaktır? Yatırımların artması) kullanılmayabilir.

60 Markaj Yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI