Page 6 - 7. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

1. ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ ÖZETİN ÖZETİ

Teleskop

Teleskop; gök cisimlerini rahatça gözlemlemeye yarayan araçtır. Uzayla ilgili daha detaylı bilgileri elde etmek için kullanılacak
olan teleskop 1608 yılında Hans Lippershey tarafından icat edilmiştir. Galileo astronomide kullanılan ilk teleskobu icat eden
bilim insanıdır. Aynalı telekobun mucidi Newton’dur.

Teleskop tüpü: Teleskobun içinde bulunan mercek gibi optik araçların bulunduğu
Bulucu
bölümdür. Teleskop açıklığı dürbün
Teleskop tüpü
Kundak: Teleskobun yatay veya dikey yönde hareket etmesini sağlayan yapıdır.
Kundak Göz
Teleskop açıklığı: Teleskobun gözlem yapılan bölgeden ışığı toplayan kısmıdır. Teles- merceği
kobun açıklığı ne kadar büyükse, teleskop o kadar fazla ışık toplar. Teleskobun
daha çok ışık toplaması daha parlak ve daha iyi bir görüntü oluşmasını sağlar. Üç ayak Netlik ayar

Üç ayak: Teleskobun sabitlenmesi ve daha net görüntü almak adına kullanılan par- tekerleği
çadır.

Bulucu dürbün: Teleskop üzerinde bulunan basit bir dürbündür. Göz merceğinden bakılmadan önce gözlemi yapılacak gök cisminin
daha kolay bulunmasını sağlar.

Göz merceği: Göz merceği ile düzeltilen görüntü, göz ile görülebilir hale getirilir. Cismi yakınlaştırma miktarını belirler.
Netlik ayar tekerleği: Göz merceğinde oluşan görüntünün netlik ayarının yapılmasını sağlar.

Q Teleskoplar; optik teleskoplar, radyo teleskopları, X-ışını teleskopları, kızılötesi ışını teleskopları, gama ışını gibi türleri bulunur.

Optik Teleskoplar Radyo Teleskopları Uzay Teleskopları
Mercekli, aynalı ya da her ikisi bulunur. Özel bir anten veya radyo alıcısı aracılı- Uzaydaki gezegenleri, galaksileri ve diğer
Işığı bir noktada toplayarak görüntü ğıyla gökyüzündeki radyo dalgaları yayan gök cisimlerini gözlemlemek için uzaya
elde edilmesini sağlar. kaynaklardan sinyal alarak görüntü oluş- gönderilen teleskoplardır.
turan teleskoplardır.

İlk aynalı teleskop Mercekli teleskop

Işık Kirliliği: Yanlış yerde, yanlış miktarda ve yanlış yönde ışı- Bazı Gök Bilimcilerin Yaptıkları Çalışmalar
ğın kullanılması sonucu ışık kirliliği oluşur. Işık kirliliği gökyüzü Caca Bey: Selçuklu Dönemi’nde Cacabey Camii ve Medresesi’ni
incelemelerini, araştırmalarını olumsuz etkiler. yaptırmıştır. Bu medrese dünyanın ilk gök bilimi okuludur.
Uluğ Bey: Semerkant’ta gözlemevi yaptırmıştır. İlk kapsamlı
Rasathane (Gözlemevi) Kurulacak Yerlerin
yıldız cetveli olan Yıldızlar Cetveli’ni oluşturmuştur.
Taşıması Gereken Özellikler:
Ali Kuşçu: Fatih Külliyesi’nde güneş saati yapmıştır.
Gök bilimcileri gözlemlerini gözlemevi adı verilen binalarda
yaparlar. Gözlemevlerinde, teleskoplar ve yapılan gözlemleri Kopernik: Modern gök biliminin kurucusudur. Kopernik Prensibi
kaydedecek çok sayıda bilgisayar vardır. veya Kopernik Teorisi ile gezegenlerin Güneş etrafında dön-
mesiyle ilgili teoriyi oluşturmuştur.
Gözlemevleri ışık kirliliğinden dolayı şehir ışıklarından uzakta,
yüksek dağ tepelerine inşa edilir. Gözlemevlerinin bulunduğu Galileo: Ay’ın evrelerini incelemiştir. Astronomide kullanılan ilk
yerler; yüksek tepeler, ulaşım imkanlarının kolay, hava kirliliği- teleskobu icat etmiştir.
nin az, yılın büyük bir kesiminde olumlu hava koşullarının olduğu Kepler: Gezegenlerin Güneş’e olan uzaklıklarını “Kozmografik
bölgeler olmalıdır. Uçak yollarından uzak yerlerde olmalıdır. Gizem” adlı kitabında hesaplamıştır.

7. Sınıf Fen Bilimleri 5