Page 27 - 7. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ 2. ÜNİTE: HÜCRE VE BÖLÜNMELER

DNA, Gen, Kromozom Geçmişten Günümüze Hücre

Kromozom: Çekirdek içindeki kalıtsal özelliklerin bulunduğu Q Hücre çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük olan kar-
yapılardır. DNA ve özel proteinlerin birleşmesiyle oluşur. Her maşık bir yapıya sahiptir. Çıplak gözle görülmeyecek
canlı türünde kromozom sayısı farklılık gösterir. Kromozom kadar küçük olan yapıların mercek aracıyla büyütülerek
sayısı canlılarda gelişmişliği göstermez. görüntülenmesini sağlayan araçlara mikroskop denir.
Hücre mikroskop ile gözlemlenir.
DNA: Hücrenin yönetici molekülüdür. Hücredeki tüm yaşam-
sal faaliyetler DNA tarafından yönetilir. Q Zacharias Jansen hücreyi gözlemek için kullanılan ilk mik-
roskobu geliştirmiştir.
Gen: DNA üzerinde kalıtsal bilgilerin yer aldığı bölgedir. Q Antonie Van Leeuwenhoek mercekleri kullanarak bugünkü
Kalıtsal özellikler genler sayesinde nesilden nesile aktarılır.
ışık mikroskobunun temellerini atmıştır. Leeuwenhoek
kendi yaptığı mikroskopla canlı hücreleri gözlemleyen ilk
Çekirdek bilim insanı olmuştur.
Q Robert Hook şişe mantarından aldığı bir kesiti incelerken
gözlemlediği boşluklu yapılara hücre adını vermiştir.
Hücre Q 19 yy’da Matthias Schleiden ve Theodar Schwann yap-
Kromozom
tıkları deneyler ve gözlemler sonucunda bitkilerin ve hay-
Gen vanların hücrelerden oluştuğunu ortaya koymuştur.
Nükleotid Q 1858 yılında Rudolf Virchow daha önce yapılan hücre
çalışmalarını ilerletmiş ve hücre teorisini açıklamıştır.
DNA
Q Hücre teorisine göre;
Nükleotid: DNA’nın temel yapı birimidir. Bir nükleotidin yapı- 5 Bütün canlılar bir ya da birden fazla hücreden mey-
sında fosfat, şeker ve organik baz bulunur. Organik baz- dana gelmiştir.
lar adenin (A), timin (T), guanin (G), sitozin (C veya S)’dir. 5 Hücre canlının temel yapı birimidir. Tüm metabolik
Nükleotidler hangi organik bazı içeriyorsa o bazın ismiyle olaylar hücrede meydana gelir.
adlandırılır. DNA’da nükleotidler çift iplik oluşturacak şekilde 5 Hücrelerin bölünmesiyle yeni hücreler meydana gelir.
karşılıklı dizilerek sarmal bir yapıyı oluşturur.
5 Hücreler sahip olduğu kalıtsal bilgiyi hücre bölünmesi
Q Kalıtsal birimler büyükten küçüğe doğru kromozom, DNA, aracılığıyla bir hücreden diğer hücreye aktırır.
gen, nükleotid şeklinde sıralanır. 5 Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte hücre ile
ilgili bilgiler değişmiş ve gelişmiştir. Bu durum bilimsel
Q Hücre çoğalırken DNA kendini eşleyerek oluşan her bir bilgilerin kesin olmadığını, değişebileceğini, gelişebile-
yeni hücreye aktarılacak şekilde kopyalanır. ceğini göstermektedir.

Hücre - Doku - Organ - Sistem - Organizma

Q Tek hücreli canlılar organelleri arasında iş bölümü yaparak hayati
fonksiyonlarını gerçekleştirirler. Ancak çok hücreli canlıların
vücutlarındaki hücreler birbirinden farklı görevleri bulunmaktadır.

Q Tek hücreli canlılarda yaşamsal faaliyetler tek hücre içerisindeki
organeller tarafından sağlanırken çok hücreli canlılarda birçok
hücre tarafından gerçekleşir. Organ
Q Çok hücreli canlılarda benzer görevdeki hücreler bir araya gele- Hücre Doku
rek dokuyu, dokular bir araya gelerek organları, benzer görev-
den sorumlu organlar bir araya gelerek sistemleri, sistemler bir Sistem Organizma
araya gelerek organizmayı yani canlıyı oluşturur.

26 7. Sınıf Fen Bilimleri