Page 32 - 6. SINIF SOSYAL BİLGİLER DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 2 4. ÜNTE: BLM VE TEKNOLOJ HAYATIMIZDA

5 B�r ürünün kullanılmasıyla �lg�l� hakları elde etmek �ç�n 7 S�ze, yazdığım b�r k�tapla �lg�l� yaşadıklarımı anlatmak
o ürünün tel�f ya da patent hakkının alınması gerek�r. �st�yorum. Aylarca emek verd�ğ�m k�tabımı sonunda b�t�r-
Herhang� b�r b�lg� veya düşünce ürününün kullanılması m�şt�m. T.C. Kültür ve Tur�zm Bakanlığından tel�f hakkını
ve yayılması �le �lg�l� hakların, yasalarla bel�rl� k�ş�lere aldım. B�r yayınev� �le anlaşarak k�tabımı bastırdım ve
ver�lmes�ne tel�f hakkı den�r. Ülkem�zde sanat ve müz�k okuyucularıma sundum. Ancak k�taplarımın okuyucula-
eserler�n� korumak �ç�n 5846 sayılı “F�k�r ve Sanat Eser- rıma ulaşmadığını öğrend�ğ�mde çok üzüldüm ve hayal
ler� Kanunu” çıkarılmıştır. Tel�f hakkının sembolü çember kırıklığına uğradım. B�r müddet sonra Emn�yet Müdürlü-
�ç�nde “C” harf�d�r. Bu sembol, üzer�nde bulunduğu ürünü ğünün yaptığı b�r operasyonda ben�m k�tabımın da �ç�nde
ortaya koyan k�ş�n�n tel�f haklarının korunduğunu bel�rt�r. olduğu b�rçok korsan k�tabın ele geç�r�ld�ğ�n� öğrend�m. O
Tel�f hakkı genell�kle bel�rl� b�r sürel�ğ�ne T.C. Kültür ve zaman anladım k�; ben�m aylarca verd�ğ�m emek, hırsızlar
Tur�zm Bakanlığından alınır. Koruma süres�, eser sah�b� tarafından çalınmıştı. Korsan d�ye tab�r ed�len bu emek
yaşadığı sürece ve ölümünden sonra 70 yıldır. Koruma hırsızları ben�m �zn�m olmadan k�tabımı çoğaltarak sat-
süres�n�n b�tmes�yle eser sah�b�ne tanınan mal� haklar mış ve haksız b�r şek�lde kazanç elde etm�şt�. Bu durum
sona erer. Eserler �z�n alınmaksızın serbestçe kullanıla- hem ben�m hem de devlet�m�z�n madd� ve manev� olarak
b�l�r. kayıplara uğramasına neden oldu. Bu kayıpların olma-
ması �ç�n b�z k�tapseverler korsana karşı d�kkatl� olmalı,
Bu parçada aşağıdak� sorulardan hang�s�n�n cevabı
yoktur? üzer�nde bandrolü bulunmayan k�tapları satın almama-
lıyız.
A) Tel�f hakkını k�m ver�r? Bu met�nden aşağıdak� yargılardan hang�s� çıkarıla-
B) Tel�f hakkı ned�r? maz?
C) Tel�f hakkı olan ürünler nasıl anlaşılır?
A) Korsan b�r eser� çoğaltıp satışa arz etmek, satmak,
D) Neler tel�f hakkına g�rer? dağıtmak veya t�car� amaçla satın almak suçtur.

B) Korsan k�tapta, kâğıt kal�tes�n�n or�j�naller�ne göre
daha düşük, kes�m hataları fazla, renkler�n�n bozuk
ve soluk, or�j�naller�nden kopyalanmış olduğu görülür.
C) Korsan ürün haksız kazanç sağladığı g�b� devlet�n
verg� kaybına da neden olur.
6 Yapılan b�r buluşun veya bu buluşun kullanma hakkının D) Korsana karşı d�kkatl� olmalı, üzer�nde bandrolü bu-
k�me a�t olduğunu gösteren, patent kurumu tarafından lunmayan k�tapları satın almamalıyız.
ver�len belgeye patent den�r. Bu belgen�n geçerl�l�k süres�
en fazla 20 yıldır. Patent belges� sayes�nde buluşun başka
k�ş� ve kurumlar tarafından kullanılması engellenmekte-
d�r. Patent, ürün veya buluş sah�b�ne, �cat ett�ğ� ürünün
satışı, pazarlanması, çoğaltılması, b�r benzer�n�n üret�l-
mes� g�b� alanlarda ayrıcalıklar get�ren resmî b�r belge ve
unvandır. Buluşu yapılan b�r ürün ya da s�stem�n bütün
hakları patent sah�b�ne a�t olur ve ondan başkası �z�ns�z 8 (I) K�tap, CD, DVD, radyo ve telev�zyon g�b� ürünler�n üze-
kullanamaz. Buluşlar patent �le korunduğunda; yaratıcı- r�nde tel�f hakkını koruyan bandrol adlı et�ket bulunur. (II)
lığın korunması ve desteklenmes�, buluş faal�yetler�n�n Bandroller özel olarak yapıldığı ve tahr�p ed�ld�ğ�nde tek-
özend�r�lmes�, buluş sah�b�n�n ödüllend�r�lmes�, buluşların rar esk� hâl�ne dönmeyen et�ketler olduğu �ç�n güven�l�rl�l�k
kullanımının yaygınlaştırılması sağlanmaktadır. sağlamaktadır. (III) Korsan ürünlerde bandrol bulunma-
dığı �ç�n tüket�c�ler tarafından bu ürünler alınmamalıdır.
Bu met�nde aşağıdak�lerden hang�s�ne değ�n�lme- (IV) Bununla b�rl�kte genel ağ üzer�nden k�ş�sel hakları
m�şt�r? saklı olan kaynakların �z�ns�z �nd�r�m� yapılmamalıdır.

A) Patent�n tanımı ve geçerl�l�k süres�ne Bu met�nde numaralanmış cümleler�n hang�s�nden
B) Patent belges�yle ürünün �z�ns�z k�msen�n kullanama- sonra “Bu et�ket, satın alınan ürünler�n üzer�nde devletçe
yacağına bel�rl� b�r verg�n�n kes�ld�ğ�n� gösteren et�kett�r." cümles�
C) Patent belges�n�n ürünü ve buluş sah�b�n� koruduğuna get�r�l�rse met�ndek� düşünce akışı bozulmaz?
D) Patent belges�n�n nasıl alınacağına da�r b�lg�ye A) I B) II C) III D) IV

32 Markaj Yaynlar / 6. Snf Sosyal Bilgiler
MARKAJ YAYINLARI